Qëndrimi ndaj Marrëveshjes së Prespës, ndaj shqiptarëve, reformat në VMRO pas arratisjes së Gruevskit dhe burgosjes së Mijallkovit, kërkesa e Ziadin Selës për gjuhën shqipe në Kushtetutë, amnistia, partneri shqiptar i VMRO-së dhe nëse do të japë dorëheqje në rast të humbjes së zgjedhjes, janë disa nga temat që kryetari i VMRO-DPMNE, Hristijan Mickovski i flet në intervistën ekskluzive për gazetën KOHA
Bisedoi Vedat MEMEDALIU
KOHA: Z.Mickovski, për shkak të qëndrimit ndaj Marrëveshjes së emrit me Greqinë, VMRO-DPMNE u cilësua si parti që pengon integrimin e vendit në NATO dhe BE. Kjo solli deri te izolimi ndërkombëtar i partisë. Si është sot situata?
MICKOVSKI: Nuk është e vërtetë që VMRO-DPMNE e pengon integrimin euroatlantik të shtetit. Ky është lajm i rrejshëm dhe ndjenjë joreale e imponuar nga Qeveria aktuale. Besoni që pengesa e vetme për integrim të shtetit në Bashkimin Evropian është vet Qeveria aktuale. Dhe këtë e tregojnë faktet. Gjegjësisht, anëtarësimi në këtë organizatë duhet të rezultat i mundit të kaluar, reforma të bëra dhe avancime në sferat reale. Pothuajse dy vite janë në pushtet, nuk ka aspak rezultate, e as avancime. Shpikën njëfarë Plani 369, pastaj edhe një plan tjetër, emri dhe tregimi i të cilit u humb mes skandaleve të shumta, dhe asgjë nga ajo nuk u realizua. Së fundi, kjo Qeveri nuk mori rekomandim për fillim të negociatave, nuk mori sepse me krim dhe korrupsion nuk shkohet përpara. Edhe përmes sulmeve ndaj VMRO-DPMNE duan të largojnë vëmendjen nga mossuksesi i tyre, ndërsa për mossuksesin e tyre nuk duhet të flas në veçanti, atë e ndjenjë 2 milionë qytetarë, çdo orë, çdo ditë.
Për VMRO-DPMNE prioritet më të lartë paraqet anëtarësimi në BE dhe NATO dhe këtu nuk ka as dilema, as alternativa. Ajo për të cilën ne protestojmë dhe përjashtojmë është ajo marrëveshje kapitulluese, të cilën e lidhi kjo Qeveri, me të cilën ndërrohet emri i shtetit, ndërrohet Kushtetuta, goditet në historinë tonë, kulturë… Kjo është marrëveshje me të cilën u pranuan të gjitha kërkesat greke, marrëveshje me të cilën ndërrohet identiteti, dhe paraqet plagë në zemrën e çdo maqedonasi. Ndërsa të mos flas për mënyrën me të cilën u arrit marrëveshja. Në një mënyrë sekrete, joparimore përmes tërheqjes të plotësishme të pikëpamjeve të kryeministrit dhe Qeverisë për mosndryshim të Kushtetutës. Kur dikush premton diçka, ashtu siç premtonte Zaevi para zgjedhjeve që nuk do ta ndryshojë Kushtetutën, dhe ja shohim që me forcë e shtynë atë iniciativë, ajo quhet mashtrim. Ndërsa ata mashtrues janë duke e udhëhequr shtetin tonë.
KOHA: A do të ndryshojë më 15 janar partia Juaj qëndrimin mbi Marrëveshjen me Greqinë?
MICKOVSKI: Jo, nuk do ta ndryshojmë qëndrimin. Debati publik fiktiv që paraprinte, ndërsa në të cilën nuk kishte mendime ndryshe, por kishte honorarë të paguar shtrenjtë për intelektualë të caktuar që paraqiteshin në rolin e ekspertëve, nuk do të na e ndërrojnë mendimin për këtë marrëveshje. Në fund të fundit, testi i vërtetë se çka mendojnë qytetarët ishte Referendumi, dhe do t’ju rikujtoj që kjo marrëveshje nuk mori miratim nga qytetarët. Dhe kur nuk mori miratimin, Qeveria në vend se të dorëzohet nga sjellja e tij, nisi ta shkelë vullnetin e qytetarëve, kështu që në mënyrën më të keqe të mundshme, përmes presioneve të hapura, kërcënimeve, rasteve të montuara u nënshtruan deputetët, të cilët i ndryshuan mendimet e tyre, jo për atë që marrëveshja është e mirë, por sepse Qeveria u premtonte gjëra, dhe në atë mënyrë e arritën shumicën. Dhe e gjithë kjo zhvillohej në skenë të hapur, pa skrupuj, ashtu nënçmueshëm, si në treg, u lejua tregti me fatet, me emrin e shtetit, me nderin e njerëzve. Por çka do që të bëjnë, turpi mbetet, ai do t’i ndjek përgjithmonë, ata të Qeverisë, të cilët e shkelin vullnetin e popullit. Me gjithë këtë, duan ta defokusojnë me miliona tema të tjera të cilat – me mundësi – aktori kryesor do të ishte VMRO-DPMNE, por ajo është vetëm tërheqje e vëmendjes kot.
Unë do të isha më i lumturi po të kishim marrëveshje të mirë, e cila do të mbronte identitetin, gjuhën, karakteristikat kulturore. Të mos kishte ndryshime të Kushtetutës. Por ajo nuk është Marrëveshja e Prespës. As ne nuk e mbështesim jo për arsye që duam të mbajmë inate, ose ta bllokojmë shtetin, por për arsye se marrëveshja është e dëmshme. Këtë duhet ta kuptojë çdo qytetar, përfshirë edhe shqiptarët. Ta kuptojnë pozitën dhe qëndrimin tonë. Bëhet fjalë për emrin, ndjenjat më të shenjta të një populli, identiteti i tij. Ndërsa ne shtet tjetër nuk kemi, por vazhdimisht te ne mbizotëron ndjenja që po humbet, po humbin maqedonasit, por humbin edhe të gjithë të tjerët. Jam i sigurt që cilido popull tjetër, përfshirë edhe shqiptarët, do të ishin ndjerë shumë keq nëse dikush do të donte të ua ndërron identitetin, emrin e shtetit nga i cili kanë prejardhje, dhe dikush si në treg të luante me nderin dhe dinjitetin e tyre. Kuptohet që do të ishin të goditur, të dëshpëruar dhe thellësisht të lënduar. Ja kjo po ndodh tani me ne maqedonasit.
KOHA: A pritet edhe ndonjë deputet tjetër i VMRO-së t’i bashkohet shumicës që do t’i përkrahë ndryshimet kushtetuese?
MICKOVSKI: Deri më tani nuk ka paralajmërime për një gjë të tillë. Grupi parlamentar i VMRO-DPMNE dhe deputetët individualisht deklaruan që janë kundër marrëveshjes dhe ndryshimeve kushtetuese, dhe nuk do të ndërhyja në situata hipotetike.
KOHA: Sa deputetë nuk u binden urdhrave Tuaj si lider? A ka më shumë se 8, ata që votuan për hapjen e ndryshimeve kushtetuese? Sepse së fundmi, Ligjin e amnistisë e votuan mbi 90 deputetë, ose edhe pjesa më e madhe e deputetëve Tuaj?
MICKOVSKI: Përveç 8 deputetët e deritanishëm të njohur, nuk ka të tjerë. Por sa i përket Ligjit për amnisti, unë edhe më tej llogaris që ai është selektiv, por edhe që në një situatë të këtillë, në persekutim politik duhet të bëhet gjithçka që të shpëtohen njerëzit nga po i njëjti. U ulën në tavolinë, ato penda të pushtetit, por edhe ata të dashuruarit në fatkeqësinë e tyre të shkaktuar nga ky pushtet, por shërbëtorë të nënshtruar të Zaevit dhe merren vesh për kë do të ketë amnisti, ndërsa për kë jo për ndodhitë e 27 prillit. Si një togë para pushkatimit nga kolltukët e rehatshme përzgjidhnin në procesin për shkrim të Ligjit kush do të shpëtojë e kush do të përfundonte në burg. Kishe njëra palë nuk janë fajtorë, ndërsa pala tjetër janë fajtorë për gjithçka. E saktë është që VMRO-DPMNE e mbështeti Ligjin dhe ndihmoi në shpëtimin e secilit, fati i të cilit nuk do të jetë burg për 27 prillin, por njëkohësisht le të mbahet mend se e drejta selektive është padrejtësi. Ndërsa unë do të vazhdoj të merrem për drejtësi absolute. Dhe jo vetëm për ata që i duhen Zaevit, por për të gjithë që janë të përfshirë në këtë rast.
KOHA: Cili është qëndrimi Juaj mbi kërkesën e Aleancës për Shqiptarët e Ziadin Selës për ndryshimin e Kushtetutës në pjesën ku rregullohet përdorimi zyrtar i gjuhës shqipe dhe zëvendësimin e formulimit “20 për qind” me “gjuha shqipe”?
MICKOVSKI: Procesi për amendamentet kushtetuese dhe debati në lidhje me ato është fals dhe deputetët e VMRO-DPMNE-së në fazën e tretë përfundimtare nuk do të marrin pjesë. Propozimet e këtilla që i përmendni në mënyrë shtesë polarizojnë gjendjen, dhe për këtë fajtor është Zaevi dhe Qeveria aktuale. Në vend që të integrojnë, ata dezintegrojnë dhe hapin proces ku mund të ngriten çështje që nuk do të na afrojnë. Dhe në rregull, unë jam i gatshëm që të bisedoj për secilin problem dhe kërkesë të secilit, të debatojmë me argumente, fakte, por në ndërkohë le të flasim edhe për pozitën e maqedonasve në Tetovë, Gostivar, Kërçovë, Dibër. Le të flasim se pse nuk është ngulitur asnjë gozhdë në shkollën “Kiril Pejçinoviq” në Tetovë, edhe pse kryeministri premtoi se do të rikonstruohet. Pse nuk punësohet asnjë maqedonas në Komunën e Tetovës, pse kryetarja e komunës nuk dëgjon dhe nuk ndërton morg të varrezave ortodokse në Tetovë? Pse dikush të regjistrohet në fakultet sipas ndonjë kuote, kriteri, ndërsa thjesht nuk respektohet meritë-sistemi ku duhet të zgjidhen më të mirët? Dhe deri kur ne do të harxhojmë kohën me kërkesa politike, dhe jo të zgjidhim probleme reale.
Dhe a e dini çka është më me rëndësi se propozimet që janë me pikëpamje politike? Ajo është varfëria e cila është e barabartë për të gjithë qytetarët. Edhe maqedonasit edhe shqiptarët ndajnë fat të njëjtë, dhe nuk duhet të mashtrohen me politikën e cila shpesh përfundon me politikbërje nga ana e udhëheqësve të pushtetit. Në vend të politikës, edhe maqedonasve edhe shqiptarëve ju duhet ekonomia. Të flasim për të. E di që shqiptarët ashtu si një pjesë e madhe e maqedonasve patën shpresa të mëdha në Zoran Zaevin. Nuk do të them që atëherë gabuan kur e dhanë votën e tyre, ajo ka qenë e drejta e tyre dhe e di që është revoltë për mos përmbushjen e premtimeve ndaj tyre nga ana e të gjitha partive politike. Por ja tash kaluan dy vite nga qeverisja e tij, Zaevi ashtu si i mashtroi maqedonasit, i mashtroi edhe shqiptarët. Ata, njëjtë si maqedonasit, nuk jetojnë më mirë, por edhe më keq.
Ende nuk ka kanalizim në rajonin e Pollogut dhe të Kumanovës, nuk ka rrogë mesatare prej 500 euro ashtu siç premtonte, as nuk ka autostradë nga Gostivari deri në Kërçovë, nuk ka ujësjellës në vendet e banuara në Kumanovë, të cilët në periudhën e verës mundohen për një pikë uji. Nuk ka investime të reja në Zonën e Tetovës, ndërsa premtuan punësime të reja. Fermerët gjithashtu janë të mashtruar. Studentët nuk jetojnë më mirë. E di që të rinjtë e Dibrës, Tetovës, Kërçovës, Kumanovës po largohen në vendet e huaja ashtu si të rinjtë e Strumicës, Radovishit dhe Berovës. Ky është një fat i trishtuar, të cilin duhet ta ndryshojmë, ndërsa do ta ndryshojmë kur do t`i jepet fund politikbërjes dhe do ti përkushtohemi zgjedhjeve të problemeve reale.
KOHA: Çka planifikoni të ndryshoni nga politikat e deritashme të partisë suaj ndaj shqiptarëve? A do të vazhdoni me retoriken Tuaj ti konsideroni si qytetarë që nuk duhet ti kenë të drejtat e barabarta etnike si maqedonasit, të cilët për kursin politik të VMRO-DPMNE-së, janë popull i privilegjuar?
MICKOVSKI: Për VMRO-DPMNE, në këtë shtet nuk ka qytetarë të rendit të parë ose të dytë. Në këtë shtet problemet janë të njëjta për të gjithë, dhimbjen të cilën e ndajnë qytetarët është e njëjtë. Javën e kaluar dolën tetovarët në protestë kundër bixhozit, krah për krahu ishin maqedonasit dhe shqiptarët, myslimanë dhe të krishterë, më parë në protestë dolën studentët e rinj, sepse protestohej kundër korrupsionit në arsimin e lartë. Ato janë problemet reale që nuk njohin përkatësi nacionale. Ne mundemi gjithë kohën t’ia përkushtojmë politikës, por ajo nuk sjell ushqim në tavolinë, por ekonomia e zhvilluar mund, dhe ajo është më e rëndësishme. Dhe asnjë nga këto temat politike nuk do të ishte aktuale nëse do të ishim shoqëri me ekonomi të zhvilluar, jetë të mirë, rritje dyshifrore të prodhimit industrial, universitete të zhvilluara dhe kualitative. VMRO-DPMNE do të ofrojë koncept, i cili do t’i zgjedh problemet reale të të gjithë qytetarëve. Ndërsa jeta është shumë e shkurtër dhe duhet të ndalojmë t’i humbim gjeneratat. Nuk duhet të lejojmë edhe një gjeneratë të humbur. Qytetarët duhet të qëndrojnë kundër të gjitha politikave të zbrazëta dhe retorikës së zhveshur. Të përkrahin zgjidhje, të cilat do të japin përgjigje në nevojat e tyre reale. Shqiptarët, ashtu siç të gjithë të tjerët, duhet ta ngritin zërin kundër padrejtësive dhe të zezave të cilat i përfshijnë edhe vet ata. Të zezat dhe jeta e vështirë nuk është vetëm te maqedonasit, por për të gjithë qytetarët. Dhe VMRO-DPMNE shtrin dorën për të gjithë të pakënaqurit dhe nga unë nuk do të dëgjoni retorikë të zbrazët,e as përmbushje të ëndrrave të mëdha, por do të shihni një luftë të pamëshirshme për përmirësim të standardit të qytetarëve, luftë të barabartë e cila do ta bëjë jetën më të mirë.
KOHA: Ju kërkoni amnisti të përgjithshme për ngjarjet e 27 prillit. A mendonit se duhet të lirohen edhe ata që e lanë për të vdekur Ziadin Selën?
MICKOVSKI: Unë nuk përmbajë dhunë dhe çdo dhunë është e gabueshme. Por, gjithashtu duhet të kihet parasysh fakti se sikur Qeveria nuk do ta politizonte rastin, do të thosha nuk do ta “zombizonte”, atëherë është e pamundur qartësisht të përkufizohen gjërat. Dhe në atë rast, çështjet politike nuk mund të zgjidhen me mjete juridike, por me akte dhe veprimtari politike.
KOHA: Cili është partneri juaj te shqiptaret pas dobësimit të PDSH-së dhe raporteve të afërta që ka tani BDI me LSDM-në në Qeveri?
MICKOVSKI: Konkurrenti i vërtetë i VMRO-DPMNE është LSDM dhe Zoran Zaev. Dhe ne jemi të përgatitur të bashkëpunojmë me çdo parti politike, me çdo grup shoqëror, odë, individ, profesor, intelektual, organizatë e cila do të na ndihmojë në shkatërrimin e këtij pushteti jodemokratik dhe të paaftë. Çdo kush që e ka këtë qëllim, dhe i cili së bashku do t’i ndajë vizionet dhe qëllimet tona, do të jetë partner i ynë në veprimtarinë politike.
KOHA: A keni menduar të kandidoni për president shteti ndonjë person, për të cilin do të merrnit edhe pajtimin e ndonjë subjekti politik shqiptar?
MICKOVSKI: VMRO-DPMNE do të propozojë kandidat, i cili do të jetë kryetar i vërtetë i të gjithë qytetarëve. Ai do t’i mbrojë interesat e Republikës së Maqedonisë dhe do të punojë në favor të qytetarëve. Dhe kuptohet, ai do të promovojë Program të vetin, botëkuptimet e veta të cilat nëse gjejnë mbështetje nga subjektet shqiptare, mbështetja e tillë do të jetë e çmuar dhe e mirëseardhur. Pa stereotipa, pa gjykime. Maqedonisë i duhet një njeri i cili do ta udhëheq shtetin dhe do ta përfaqësojë në marrëdhënie ndërkombëtare, do t’i mbrojë interesat e të gjithë qytetarëve.
KOHA: Nëse humbni zgjedhjet e ardhshme parlamentare, a do të jepni dorëheqje nga kreu i partisë?
MICKOVSKI: Unë asnjëherë nuk kam pasur problem me transparencën dhe me moralin politik, e as për testimin e besimit. Do të rikujtoj që me atë problem të madh ka kryeministri aktual, i cili pas humbjeve të zgjedhjeve në vitin 2014, tha që do të tërhiqet, por nuk e bëri. Ai edhe tash para Referendumit deklaroi që nëse Referendumi nuk do të arrijë sukses, do të tërhiqet nga politika, dhe e shohim që nuk e bëri atë. Ajo është pandershme. Unë jam i bindur që VMRO-DPMNE do të fitojë në zgjedhjet e ardhshme parlamentare, por nëse nuk do të ndodh, kuptohet që nuk do të iki nga përgjegjësia për të cilën do të vendosin trupat partiak.
KOHA: A është VMRO-DPMNE më e fortë pas largimit nga organet e saja më të larta të Sasho Mijallkovi dhe disa të tjerë që ishin pjesë e garniturës së kaluar të partisë?
MICKOVSKI: VMRO-DPMNE kaloi nëpër një periudhë tranzicioni, përmes të cilit ka kaluar edhe në të kaluarën kur ka shkuar në opozitë. Nëpër procese dhe sfida të tilla gjithmonë partia ka dalë më e fortë, ndërsa edhe tash do të jetë ashtu. Mbaron procesi i konsolidimit. VMRO-DPMNE së bashku me popullin është rrugëve, shesheve, protestojmë dhe kemi kërkesa tona. Tregojmë aktivizëm dhe shumë njerëz na bashkëngjiten dhe na japin mbështetje. Ashtu do të vazhdojmë edhe në periudhën e ardhshme. Të hapemi dhe të zgjerohemi. Bëjmë pakte dhe krijojmë aleatë në luftën tonë kundër të zezave të Qeverisë.
KOHA: Në çka dallon Mickovski nga Gruevski?
MICKOVSKI: Gruevski është pjesë nga e kaluara e VMRO-DPMNE dhe nga një distancë kohore, shumë qartë do të definohet roli i tij, të gjitha gabimet dhe sukseset e tij. Unë jam pjesë e së tashmes dhe të ardhmes. Ai tre vite nuk është më kryeministër, dhe Gruevski nuk është ai që duhet t’i zgjedh problemet tani. Problemi kryesor i këtij shteti është që Zaevi nuk punon asgjë. Ne mësuam nga gabimet e të kaluarës. E dini, thonë se nëse bëni një gabim dhe nuk e përmirësoni, ajo quhet gabim. Ne jemi më të mençur për mossukseset tona, dhe më me përvojë, sepse ne jemi të fokusuar ndaj të ardhmes. Unë jam i fokusuar ndaj zgjedhjeve të problemeve reale dhe do të ofroj koncept për transformimin e vendit tonë. Maqedonisë i duhet hapa të mëdhenj përpara dhe ajo mund të ndodh vetëm me përkushtim dhe qasje të sinqertë.
KOHA: A do të kishit përkrahur Listat e hapura në zgjedhjet e ardhshme parlamentare?
MICKOVSKI: Tani për tani nuk kemi diskutuar nëpër trupa partiak dhe organe, as dikush nga pushteti e ka ngritur këtë çështje konkretisht. Në princip, do të mbështetim zgjidhje të cilat më me kualitet do t’i përfaqësonin interesat e qytetarëve.