Pse Putini do ta heqë qafe Lukashenkon?
Pse do të dëshironte presidenti Putin të ndërmerrte hapin dramatik të aneksimit zyrtar të Bjellorusisë? Në shkurt të këtij viti u shfaqën dyshimet e para. Një dokument i zbuluar nga Drejtoria e Kremlinit për Bashkëpunimin Ndërkufitar zbuloi planet për të bashkuar Rusinë dhe Bjellorusinë në një shtet të vetëm bashkimi të kontrolluar nga Moska deri në vitin 2030. Sipas ekspertëve, vdekja ose largimi i Lukashenkos mund të përshpejtojë gjërat
Kur një politikan kryesor dhe ish-spiun vdes në rrethana misterioze, miqtë dhe kolegët pa dyshim që shqetësohen. Vladimir Makei, ministri i jashtëm i Bjellorusisë, u nda nga jeta “papritmas”, pasi qarkulluan thashetheme se ai ishte në kontakt të fshehtë me Perëndimin për luftën në Ukrainë. Në Bjellorusi, ka nisur të qarkullojë kudo ideja se presidenti i vendit, Alexander Lukashenko, mund të ketë të njëjtin fat. Madje, diktatori i vendit, Aleksandër Lukashenko, urdhëroi zëvendësimin e kuzhinierëve, shërbëtorëve dhe rojeve të tij, nga frika e vrasjes. Fëmijëve të Lukashenkos iu dha siguri shtesë. Siç pretendohet të ketë thënë një bashkëpunëtor i ngushtë, Lukashenko ka frikë se aleati i tij po organizon “një funeral madhështor” për të. Ai e njeh fare mirë aftësinë e Rusisë për të helmuar një njeri në mënyrë që të gjithë të mendojnë se ai ka vdekur nga shkaqe natyrore.
MIQ DHE ARMIQ
Bota e lirë u alarmua në prill të këtij viti kur Putini njoftoi një marrëveshje me Minskun për vendosjen e armëve taktike bërthamore ruse në territorin bjellorus. Putini tha se ky vendim ishte në përgjigje të një kërkese të drejtpërdrejtë nga Lukashenko, por jo shumëkush e besoi. Ndaj, vendimi thjesht konfirmoi statusin e Bjellorusisë si një shtet klient i Rusisë. Edhe pa armë bërthamore në tokën e saj, Moska ka patur ndikim të konsiderueshëm ushtarak mbi Minsk për shkak të pranisë së kaq shumë trupave ruse në territorin e saj. Ndonëse Lukashenko deri më tani ka arritur të shmangë përfshirjen e Bjellorusisë në luftën e Rusisë në Ukrainë, ai lejoi që vendi të përdoret disi për pushtimin pesëmbëdhjetë muaj më parë. Ai gjithashtu i dha Moskës municione. Në fillim të këtij viti, Lukashenko kërcënoi se nëse Bjellorusia sulmohet, vendi është “gati të luftojë përkrah rusëve”.
VDEKJA E LUKASHENKOS
Atëherë, pse do të dëshironte presidenti Putin të ndërmerrte hapin dramatik të aneksimit zyrtar të Bjellorusisë? Në shkurt të këtij viti u shfaqën dyshimet e para. Një dokument i zbuluar nga Drejtoria e Kremlinit për Bashkëpunimin Ndërkufitar zbuloi planet për të bashkuar Rusinë dhe Bjellorusinë në një shtet të vetëm bashkimi të kontrolluar nga Moska deri në vitin 2030. Sipas ekspertëve, vdekja ose largimi i Lukashenkos mund të përshpejtojë gjërat. Avantazhi i mundshëm për Moskën do të ishte jo vetëm një shtesë prej 48.000 trupash të ofruara nga ushtria e Bjellorusisë, por edhe deri në 1.5 milion personel ushtarak jashtë forcave të armatosura. Me nevojën urgjente për të siguruar më shumë rekrutë në Ukrainë, Vladimir Putin mund ta konsiderojë këtë.
LËVIZJET E OPOZITËS
Megjithëse Putini mund të tundohej, ai do ta merrte përsipër rrezikun. Çdo përpjekje e Putinit për të marrë kontrollin e Bjellorusisë pas paaftësisë ose vdekjes së Lukashenkos do të përballej me një rezistencë të ashpër dhe do të kërkonte përsëri forca të konsiderueshme ruse, forca të cilat tani janë të fokusuara në Ukrainë. Lukashenko, ashtu si Putini, nuk ka pasardhës të dukshëm që mund të vazhdojë regjimin e tij famëkeq. Megjithatë, ndryshe nga Rusia, Bjellorusia ka një opozitë të fortë që pret me padurim momentin për t’u kthyer dhe për të rimarrë drejtimin e vendit. Udhëheqësja e saj, Sviatlana Tsikhanouskaya, u njoh gjerësisht si fituesja e vërtetë e zgjedhjeve të vitit 2020, por ajo u detyrua të ikte në Lituaninë fqinje, ku aktualisht drejton një këshill aktiv të opozitës, i njohur si qeveria zyrtare e Bjellorusisë në mërgim.
DILEMA E PUTINIT
Prandaj, problemet shëndetësore të Lukashenkos i kanë krijuar Putinit një dilemë. Presidenti rus me shumë gjasa do të ishte nëse do të shpëtonte nga Lukashenko, duke pasur parasysh marrëdhëniet e tyre të tensionuara gjatë viteve të fundit. Sidoqoftë, Putini vendos të mos veprojë pas vdekjes së Lukashenkos, një marrje e suksesshme e Bjellorusisë nga grupi opozitar do të ishte një goditje serioze për ambicien e tij për ringjalljen e madhështisë dhe ndikimit të Rusisë. Ai nuk mund ta lejonte këtë të ndodhte ndaj, me shumë gjasa ai do të planifikonte aneksimin e Bjellorusisë, kur Lukashenko të largohet natyrshëm ose jonatyrshëm nga kjo botë.
