Shkup, 3 dhjetor – Heqja e të gjitha llojeve të barrierave, përfshirë edhe paaftësinë fizike, përfshirje më të madhe në arsim, qasje të përmirësuar në shërbimet shëndetësore, zhvillim dhe disponueshmëri më të madhe të shërbimeve të reja mbështetëse, rritjen e kapacitetit të të gjitha institucioneve , rritjen e vlerës së kompensimeve financiare për mbështetje, si dhe ngritjen e vetëdijes publike dhe eleminimin e diskriminimit dhe stigmatizimit për të qenë aktorë aktivë në shoqëri, kërkojnë personat me aftësi të kufizuara.
Në kuadër të shënimit të Ditës Ndërkombëtare të Personave me Aftësi të Kufizuara – 3 Dhjetori, në tryezën e sotme onlajn me titull “Shoqëria Transformuese: Një Komunitet për të Gjithë”, ata theksuan se vendi po bën përpjekje për të përmirësuar situatën dhe se gjërat po lëvizin, por është e nevojshme angazhim i mëtejshëm si për Qeverinë dhe institucionet, por edhe për të gjithë shoqërinë.
Përfaqësuesit qeveritarë theksuan se shteti është i përkushtuar për zbatimin e këtyre kërkesave, në mënyrë që personat me aftësi të kufizuara të gëzojnë të gjitha të drejtat dhe të kenë të njëjtat mundësi, duke kujtuar gjithçka që është bërë në atë drejtim në të kaluarën.
“Jam veçanërisht i lumtur që në tre vitet e fundit kemi arritur të arrijmë qëllimin tonë, t’i bëjmë institucionet aleate të personave me aftësi të kufizuara nga të cilët ata gjithmonë duhet të presin që politikat të përmirësojnë pozicionin e tyre. Unë jam edhe më i kënaqur që krijuam një mjedis në të cilin u pranua që këta bashkëqytetarë janë aleatë të të gjithë shoqërisë dhe se ata janë këtu për të mbështetur tek ata”, tha kryeministri Zoran Zaev duke folur në konferencë.
Përfshirja, tha ai, nuk do të thotë dhembshuri, por bashkim dhe aleancë dhe mbi të gjitha trajtim i drejtë dhe dinjitoz në jetën e përditshme. Në atë drejtim gjithmonë do të na çojë vendosmëria për të qenë një shembull se ne jemi një shoqëri që së pari shohim mundësinë, jo aftësinë e kufizuar. Vetëm në këtë mënyrë, tha Zaev, ne do të jemi një shoqëri që i ka hapur sytë për të gjithë bashkëqytetarët e saj pa përjashtim.
Ai kujtoi se për të përmirësuar situatën, Trupi Koordinues Kombëtar për Zbatimin e Konventës së KB –së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara ka filluar punën, i cili ka krijuar mekanizma për promovimin, mbrojtjen dhe monitorimin e zbatimit të konventës, në përputhje me rekomandimet e KB-së, për dëmshpërblimin për personat me aftësi të kufizuara intelektuale, rritjen e kompensimit me kohë të pjesshme në 50 për qind të pagës mesatare, sepse të gjithë fëmijët largohen nga institucionet dhe akomodohen në institucione grupore. Kryeministri paralajmëroi një zgjidhje ligjore që do të hyjë në procedurën e qeverisë, me të cilën kufiri i moshës për shërbimin e ndihmës personale zvogëlohet nga 18 në gjashtë vjet, për fëmijët me paaftësi fizike të rëndë ose më të rëndë ose me dëmtim të plotë të shikimit.
Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale Jagoda Shahpaska beson në një shoqëri për të gjithë dhe se institucioni që ajo drejton punon në këtë drejtim.
“Bukuria dhe përparimi i njerëzimit bazohet në pranimin e diversitetit, respektimin e dinjitetit të lindur dhe individualitetit të çdo qytetari. Unë sinqerisht besoj në konceptin e një shoqërie për të gjithë dhe kjo nënkupton krijimin e kushteve dhe mundësive të barabarta për të gjithë qytetarët për zhvillim personal dhe shoqëror mbi një bazë të barabartë. Aftësia e kufizuar duhet të trajtohet si një e drejtë e njeriut, jo një diagnozë mjekësore”, tha ministrja.
Secili prej nesh, thekson ajo, është më i forti atje ku ai jeton, ku përket, aty ku janë të dashurit e tij – në komunitetin e tij dhe për këtë arsye, ne vazhdojmë të ndërtojmë një sistem të shërbimeve sociale që mbështesin individin në komunitet. Ajo njoftoi se në periudhën e ardhshme, MPPS do të angazhohet seriozisht në reforma në fushën e punës dhe marrëdhënieve të punës, si një mundësi për të krijuar zgjidhje që do të inkurajojnë përfshirjen e personave me aftësi të kufizuara në tregun e hapur të punës. Ne do të vazhdojmë, theksoi ajo, për të luftuar kundër diskriminimit në çfarëdo baze, përfshirë diskriminimin për shkak të aftësisë së kufizuar.
Ministrja e Arsimit Mila Carovska në konferencë foli për sigurimin e një sistemi arsimor gjithëpërfshirës. Arsimi gjithëpërfshirës, thotë ajo, është një proces që duhet të plotësojë nevojat e të gjithë nxënësve dhe të gjitha shkollave që të jenë në gjendje të përshtaten dhe të ofrojnë arsim të duhur për të gjithë fëmijët.
“Nga njëra anë, plotëson nevojat e fëmijëve me aftësi të kufizuara në sistemin arsimor. Nga ana tjetër, një rol shumë i rëndësishëm që sistemi arsimor duhet të luajë është të përgatisë të gjithë fëmijët të pranojnë dhe diskutojnë së bashku nevojat e ndryshme të fëmijëve të tjerë me aftësi të kufizuara. Kjo tregon se në çdo shkollë duhet të ndërtohet komuniteti dhe komunikimi i të gjithë nxënësve sepse ata janë të barabartë, mbi të gjitha, ata thjesht kanë nevoja të ndryshme”, tha Carovska.
Ajo përkujtoi se 54 milionë denarë i janë dhënë buxhetit të shtetit për punësimin e asistentëve arsimorë, dhe se në këtë mënyrë plotësohen nevojat e ndryshme të nxënsve, duke siguruar akses, mbështetje adekuate, rritjen e pjesëmarrjes në mësim, vijimin e shkollës edhe në komunitet. Ne po prezantojmë, tha ministrja, përmbajtje arsimore të adaptuara, aksese të përshtatshme mësimore, organizimin e procesit arsimor, në mënyrë që të sigurojmë arsim cilësor për çdo fëmijë.
Në Konferencë foli gjithashtu edhe Venko Filipce, ministri i Shëndetësisë, duke theksuar se ata janë duke punuar në sigurimin e aksesit fizik në objektet shëndetësore në mënyrë që këta njerëz të kenë akses të pandërprerë në shërbimet shëndetësore. Ai tha se po punohet intensivisht në rritjen e aksesit në pajisjet ortopedike dhe se janë bërë investime në barna për sëmundje të rralla, disa prej të cilave mund të çojnë në aftësi të kufizuara.
Tomica Stojanovski, Kryetar i Këshillit Kombëtar të Organizatave të Aftësisë së Kufizuar, vuri në dukje problemet e shumta me të cilat përballet ky grup i qytetarëve për një kohë të gjatë. Progres, thotë ai, është bërë, por institucionet duhet të vazhdojnë në këtë drejtim dhe vazhdimisht të punojnë për të adresuar këto çështje në mënyrë që njerëzit dhe fëmijët me aftësi të kufizuara të mund të integrohen më lehtë në shoqëri, nga sistemi arsimor në tregun e punës, por dhe në të gjitha segmentet e jetës shoqërore. Ai i kërkoi shtetit të mendonte për rritjen e shumës së fondeve që shteti u paguan atyre si mbështetje.
Në këtë konferencë në internet morën pjesë gjithashtu Dejvid Gir, Shef i Delegacionit të Bashkimit Evropian dhe Rosana Duxhiak, Përfaqësuese Aktuale e KB-së në Maqedoninë e Veriut.