Askush nuk punon për shtetin dhe stabilitetin e tij të brendshëm socio-ekonomik. Ose, të paktën funksionon, por vetëm në mënyrë deklarative. U ndërtua një imazh i rremë, si një dasmë ku të gjithë shkëlqejnë nga bukuria, të gjithë shkëlqejnë si një llambë, por e gjitha është si një ëndërr e keqe. Në fakt, imazhi i vendit jashtë vendit është si një nuse e bukur me fustan të bardhë si në përralla, por të gjithë e dimë që ajo nuse ka një bluzë të pistë poshtë dhe brekë të grisura!
Nga Agim JONUZ
Jetojmë në iluzionin se jemi dikush dhe diçka. Ne kemi qenë dhe mbetemi kopukë. Imazhi i shtetit nuk është foto e një politikani që nuk e di se cila çorape në cilën këmbë shkon, por e popullit që e votuan dhe i dhanë besimin për të qenë politikan. Dhe kështu, o popull mos e shani shtetin gjatë gjithë kohës se shteti jeni ju! Ajo është fotografia juaj. Boshnjakët kanë një frazë qesharake për këtë që thotë “të shkërdhefsha fotografinë tënde”.
Pasi Kastriot Rexhepi nuk arriti të na bindë se dikush nga lart i ka garantuar personalisht datën e negociatave në Samitin e Brukselit, rrëfimi i ri i Afrim Gashit është edhe më spektakolar duke pasur parasysh se teza e tij është “mos u shqetësoni, ja tani në janar”. Nuk më vjen keq që bëhen budallenj, por që si qytetar që shikon lajmet më ofendojnë inteligjencën. Alooo, .. pra nuk jemi klub futbolli nga fshati, por popull. Interesante, që të dy kanë të njëjtën origjinë, që nga “Besa” e parë, e cila fillimisht servirte politikën me luleshtrydhe mbi një tortë të quajtur fe. Besa aktuale të paktën doli e sinqertë dhe u tërhoq nga cirku. Nëse Gashi dhe kompania në periudhën e ardhshme nuk thyejnë ndonjë kod tjetër politik të sjelljes, të paktën në zgjedhjet e ardhshme do të hyjnë me një “mëkat” të vogël (Shqip: Mëkat). Allahu është i mëshirshëm, Ai do të falë dhe njerëzit gjithsesi do ta hanë kikirikun, siç e përmendëm në kolumnën e fundit.
Këto ditë po kthehet sërish një temë për diskutim që nuk ndryshon asgjë, por pyetja është interesante. Ku është Maqedonia mes “Ballkanit të hapur” dhe Bashkimit Evropian? Siç janë gjërat, ajo nuk është as këtu as atje, por fatkeqësisht është vetëm në një gropë septike politike nga e cila i ngrihet hunda se po bën diçka, ndërsa çallëmin që ngre është sa një mal.
Ndoshta unë nuk i kuptoj gjërat, por për t’u paraqitur evropianëve se e meriton të jesh në familjen e tyre, duhet të tregosh se je i pjekur për këtë. Kjo do të thotë se ju përmbushni standardet që ju vendos si kusht Evropa dhe tendenca për cilësinë e jetës është në krye. Sa shumë ne, përveç faktit që në qarqet evropiane si politikanë dimë të buzëqeshim para kamerave, vërtet sjellim para tyre diçka që ata duhet ta respektojnë. Hipokrizia më e madhe është se Evropa dhe sa mirë e di se sa majmunë jemi dhe që jo vetëm nuk i plotësojmë kushtet, por po shkojmë në një regresion të madh që vetëm sa e zgjeron hendekun. Unë pyes publikisht se në çfarë niveli funksionojnë gjërat në Maqedoni. E megjithatë, sipas standardeve evropiane. Nuk e di, por ndoshta Kastro dhe Gashi e dinë. Unë ndoshta jam një “budalla”!
Ballkani është i lidhur midis kombeve në të si tubacionet e ujit në një ndërtesë. Për shumë vite, rajoni brenda ish-Jugosllavisë kishte një infrastrukturë që ishte ndërtuar me vetëdije dhe qëllimisht për të funksionuar për të mirën e përbashkët. Që nga shpërbërja e Jugosllavisë, të gjitha shtetet e reja që kanë fituar pavarësinë kanë pasur dhe kanë ende problem të jetojnë në një sistem “për veten dhe me veten”. Nga aspekti rajonal, ne jemi të gjithë vende të vogla për të cilat çdo hapje tregu, ekonomi dhe bashkëpunim në të gjitha fushat është vetëm një përfitim. Para së gjithash, është shumë më realiste dhe më e shpejtë që Maqedonia të ketë mundësi të operojë në një treg më të madh pa ngarkesa dhe me përfitime të natyrës së ndryshme. Shqipëria ka det dhe porte strategjike. Serbia ka një industri që është akoma më e zhvilluar se ajo shqiptare dhe maqedonase së bashku. Mundësitë për zhvillim janë, nëse jo të mëdha, të paktën më premtuese sesa të mbeten ashtu siç janë.
Epo problemi është Kosova! Nuk do ta dija se çfarë do të ndodhte dhe si do të ndodhte, por e di që marrëdhënia Kosovë-Serbi do të sjellë një përçarje që do të jetë gjithmonë në kufijtë e as paqes dhe as luftës. Atje – Allahu i zgjidhtë problemet.
Por le të kthehemi në rrugën e eurointegrimit. Ne po i afrohemi vetëm në mënyrë deklarative Evropës. Realisht, për të qenë pjesë e një sistemi të tillë, duhet të kemi një shtet që krijon dhe ushqen vlera shoqërore në nivelin e praktikimit të respektueshëm të funksionaliteteve shtetërore. Nuk duhet pasur një dioptri të veçantë për të vënë re se ne me realitetin tonë jemi kudo si shembull i keq i papjekurisë, korrupsionit, mosfunksionimit dhe varfërisë. Kush dëshiron kopukë të tillë në shoqërinë e tyre? Krimi në nivelin më të lartë është sjellë në shkallën e zhgënjimit maksimal te populli. Besimi te politikanët ka humbur plotësisht.
Askush nuk punon për shtetin dhe stabilitetin e tij të brendshëm socio-ekonomik. Ose, të paktën funksionon, por vetëm në mënyrë deklarative. U ndërtua një imazh i rremë, si një dasmë ku të gjithë shkëlqejnë nga bukuria, të gjithë shkëlqejnë si një llambë, por e gjitha është si një ëndërr e keqe. Në fakt, imazhi i vendit jashtë vendit është si një nuse e bukur me fustan të bardhë si në përralla, por të gjithë e dimë që ajo nuse ka një bluzë të pistë poshtë dhe brekë të grisura! Dhe se ajo vjen nga një shtëpi ku pulat ecin nëpër dhomë.
Sado brutale të tingëllojë kjo që po them, faktet thonë se nuk ka njeri të kënaqur në vend. Një nga teoritë për origjinën e fesë sipas mësimeve marksiste është se feja është shpikur nga të pasurit që të varfrit të besojnë se ekziston një Zot që një ditë do t’i shpëtojë nga vuajtjet e këtij vendi. Kështu, establishmenti ynë politik, në pafuqinë, injorancën dhe paaftësinë e tij, e gjeti vijën euroatlantike të integrimit si një histori që duhet t’i japë elitës shpresë se një ditë do të realizojë ëndrrën e saj dhe do të jetojë me dinjitet dhe lumturi. Me kalimin e kohës, ai mesazh dhe realiteti thonë se kjo është vetëm historia e karotës dhe shkopit pas të cilit vrapon lepuri. Gjithçka është një gënjeshtër! Gjithçka është një film! Gjithçka është thjesht një papjekuri e improvizuar “hajde të luajmë shtet”, ndaj do të flasë kush mbijeton.
Jugosllavia ishte një shtet në një mënyrë apo tjetër. Nostalgjia për Jugosllavinë është gjithnjë e më e pranishme dhe ka vetëm një arsye. Nuk kishte njeri të uritur! Unë nuk jam komunist dhe nuk më mungon komunizmi. Kjo është marrëzi utopike. Më mungon liria e lëvizjes, mundësitë dhe horizontet e hapura. Kujt i pengojnë integrimet ballkanike? Përgjigja është e thjeshtë. Integrimet u pengojnë vetëm përfituesve politikë që ekzistojnë në skenën politike vetëm falë antagonizmave. Marrëdhëniet etnike, fetare, të pista biznesi, krim dhe kaos. Peshkatarët thonë “peshqit më të mëdhenj kapen në ujë të turbullt”! Po, por Ballkani është mjaft ujë i turbullt. Njerëzit arritën në një nivel dëshpërimi të madh. Kujt i pengon që uji i turbullt të bëhet i kthjellët. Përgjigja është e thjeshtë. Dy të tretave të politikanëve të Ballkanit. Përndryshe, nëse pastrohet ai ujë i turbullt, ata do të duhet të zhduken si personazhe.
Evropa është një kurvë! Ajo do të na tërheqë për hundë për një kohë të gjatë, dhe ne si gomarët do të kërcejmë e do të vrapojmë pas saj. Ajo vendosi Rumaninë dhe Bullgarinë pa rend në Union, edhe pse gjendja e tyre ishte më beter se e jona. Megjithatë, këto dy vende kishin një traditë të shtetësisë që është shumë më e vjetër se ne. Si nuk e kuptoni që nëse do të donte të na merrte, do ta bënte për 24 orë! Nuk kanë nevojë për momentin, as për ne dhe as për Shqipërinë. Evropa ka probleme dhe në mënyrë figurative thuhet njëlloj si nusja me të cilën jemi dashuruar të gjithë sepse duket si një nuse që shkëlqen në një dasmë, por ajo nuk ka vetëm brekë të grisura poshtë fustanit, por edhe morra në modelin e flokëve, në të cilën ajo i ka vënë vetëm llak, kështu që duket e qëndrueshme. Pamja e plotë është e rreme nga ajo që na paraqitet në media dhe në konferencat ku politikanët tanë me një kravatë protokolli të kuq dhe një kostum të errët nën të cilin veshin brekë të grisura pinë shampanjë dhe shijojnë kaviar. Vetëdijesohuni, njerëz. Vetëdijesohu o popull! Vetëdijesohuni, o politikanë. Vetëdijesohuni, o hajvanë që përfitoni pak. Të paktën “mikro” rajonalizimi është i vetmi opsion i realizueshëm me të cilin do të bëjmë një hap përpara. Ju duhet të hani bukë! Ju duhet të jetoni jetën, duhet të jeni – gjallë!
O xhemat! Përdoreni pak kokën e zbrazët! hajt “sikanani”!
(Autori është kolumnist i rregullt i gazetës KOHA)