Strategjia e Merz ka synuar që ta cilësojë veten si një outsider, pra jo establishment, i gatshëm të flasë të vërteta të pakëndshme për udhëheqjen e partisë. Në një ese të fundit, Merz pranoi dorën e qëndrueshme të Merkelit në rrethana të vështira, por sugjeroi që politikat e saj “rritën rrezikun” e shkaktimit të krizave të reja
Një burrë i moshuar luftarak i bardhë, i cili flet për homoseksualët dhe pedofilët në të njëjtën frymë, hedh poshtë debatet gjinore si humbje kohe dhe që nuk mund ta durojë Angela Merkel, vështirë se mund të jetë më larg se ai që Hegel e quante “zeitgeist”. Bëhet fjalë për njeriun që kërkon të bëhet kancelari i ardhshëm i Gjermanisë, Friedrich Merz. Befasia më e madhe është se ai ka mjaft shanse për të pasur sukses. Një yll në rritje i njëhershëm kristiandemokratët dhe një përkrahës i guvernatorit konservator Wolfgang Schäuble, Merz pa ambiciet e tij politike të rrëzoheshin në 2002, kur Merkel, e mënjanoi për të marrë kontrollin e grupit parlamentar të CDU.
Merz, 65 vjeç, një avokat i korporatave tregtare, ka kaluar shumicën e kohës në bordet e ndërmarrjeve dhe duke bërë një pasuri të vogël. Përpos të gjithave, ai mbeti një i përkrahës i krahut të djathtë të CDU, i cili kurrë nuk u ngroh me Merkel. Shumë konservatorë e akuzojnë atë për shkeljen e parimeve thelbësore të partisë duke e çuar atë shumë larg në të majtë për çështje të tilla si migrimi dhe politika sociale. Ata argumentojnë se politikat e Merkel hapën krahun në të djathtë të CDU, duke lejuar ngritjen e Alternativës së ekstremit të djathtë për Gjermaninë, e cila është bërë partia më e madhe opozitare e vendit. Pasi Merkel dha dorëheqjen si udhëheqëse e partisë në 2018, Merz – të cilin gjermanët e moshuar e kujtuan si një skifter fiskal dhe mbrojtës të vlerave tradicionale – u duk se do të jetë në garë.
Në atë kohë, Gjermania ishte ende duke luftuar me pasojat e krizës së refugjatëve, CDU sapo kishte pësuar një varg humbjesh elektorale dhe popullariteti i Merkel po binte ndjeshëm. Merz arriti të rritej dhe gati sa nuk mposhti Annegret Kramp-Karrenbauer, zgjedhja e Merkel për ta pasuar atë si kancelare, në garën e udhëheqjes. Por vetëm gati. Në fund, Kramp-Karrenbauer fitoi mbështetjen e kongresit të partisë, duke lëkundur delegatët me një fjalim pasionant. Dy vjet më vonë, pas vendimit të befasishëm të Kramp-Karrenbauer për të hequr dorë nga roli dhe aspiratat e saj për të pasuar Merkel si kancelare, Merz është kthyer përsëri. Këtë herë, ai përballet me njeriun e ri të Merkel për të pasuar atë, Armin Laschet, Kryeministrin e Nordrhein-Westfalen dhe Norbert Röttgen, kryetarin e komitetit të marrëdhënieve të jashtme të Bundestag. Delegatët e partisë pritet të zgjedhin një nga tre si udhëheqësin e ri të CDU në janar. Fituesi do të bëhet kandidati i i partisë për kancelar dhe, duke supozuar që CDU dhe partia e saj motër Bavareze mbajnë pozicionin e tyre të lartë, e sipas gjasave dhe kancelari i ardhshëm i Gjermanisë.
Nëse historia e re e CDU-së është ndonjë udhëzues, sidoqoftë, trashëgimia nuk ka gjasa të shkojë normalisht. Kjo është në masë të madhe për shkak të Merz, i cili, duke kopjuar Trumpin, ka lënë të kuptohet se partia po komplotonte për të minuar kandidaturën e tij. “Nuk do të funksionojë”, u tha ai armiqve të tij, në një intervistë televizive muajin e kaluar, duke iu referuar vetes në vetën e tretë. “Ju nuk do ta shkatërroni Merzin ose ta lodhni atë. Ai do të qëndrojë në këmbë “.
Merz kundërshtoi planin e udhëheqjes së CDU për të vonuar konventën, një hap që partia tha se ishte e detyruar ta merrte si rezultat i pandemisë. Më shumë se 1.000 delegatë pritet të marrin pjesë në takim. Ligjet që qeverisin partitë politike të Gjermanisë e lejojnë takimin virtual dhe votimin në distancë. Kramp-Karrenbauer, e cila është ende udhëheqësja e CDU-së, dhe zyrtarë të tjerë të partisë mohuan që vonesa të kishte lidhje me Merz. Por Merz nuk lejoi dhe në fund kandidatët dhe partia ranë dakord për të mbajtur votimin në janar ose në diku në pranverë, siç kishte rekomanduar Kramp-Karrenbauer. Ndërsa partia planifikon të zbulojë detajet muajin e ardhshëm, trajektorja e pandemisë dhe nivelit të infektimit të Gjermanisë mund të krijojë një komplikim të ri.
Arsyeja për urgjencën e Merz është se ai po udhëheq në sondazhe, shumë përpara dy rivalëve të tij. Në një studim të botuar nga Der Spiegel këtë muaj, për shembull, Merz udhëhoqi me 26 përqind, ndjekur nga Röttgen dhe Laschet me 10.6 përqind dhe 8.1 përqind respektivisht. Ministri gjerman i Shëndetësisë Jens Spahn, i cili nuk është as zyrtarisht në garë, u rendit i dyti me 23 përqind. Më shumë se 20 përqind e të anketuarve thanë se do të preferonin një kandidat tjetër. Pavarësisht nga sondazhet, opinioni publik mund të mos ketë shumë ndikim në rezultat. Kjo sepse votat e vetme që kanë rëndësi janë ato të hedhura nga 1,001 delegatët e konventës, një grup i përbërë nga funksionarë partie nga të gjitha 16 shtetet e Gjermanisë. Kontingjenti më i madh vjen nga Nordrhein-Westfalen, një fakt që shumë mendojnë se do t’i japë avantazh Laschet, udhëheqësit të shtetit. Edhe kështu, duke qenë se votimi është i fshehtë dhe mund të ketë një balotazh, një parashikim serioz i fituesit është i pamundur.
Strategjia e Merz ka synuar që ta cilësojë veten si një outsider, pra jo establishment, i gatshëm të flasë të vërteta të pakëndshme për udhëheqjen e partisë. Në një ese të fundit, Merz pranoi dorën e qëndrueshme të Merkelit në rrethana të vështira, por sugjeroi që politikat e saj “rritën rrezikun” e shkaktimit të krizave të reja. “A jemi duke bërë me të vërtetë mjaftueshëm apo edhe gjërat e duhura”, pyeti ai në lidhje me planin e qeverisë për pandeminë. Vrapimi kundër sistemit kishte kuptim dy vjet më parë kur Merkel ishte në greminë dhe CDU po shikonte menaxhimin e saj të krizës së refugjatëve, por mund të ketë më pak kuptim tani. Merkel është politikanja më e popullore e Gjermanisë me vlerësime mbi 70 përqind. Edhe CDU ka rizbuluar dashurinë e saj për të.
Kjo do të sugjeronte që partia ka më shumë të ngjarë të shkojë me të vërtetën, e përfaqësuar nga një figurë e tillë si Laschet, në vend se një përçarës si Merz. Disa në parti kanë frikë se një fitore e Merz do ta linte partinë thellësisht të ndarë midis Merkelianëve të zakonshëm dhe një fraksioni më konservator Merz. Të tjerët shqetësohen se qëndrimet e tij konservatore do të tjetërsojnë votuesit centristë që Merkel tërhoqi në parti vitet e fundit dhe do të rrezikonte një koalicion me të Gjelbrit – të cilin shumica e vëzhguesve politikë në Berlin e shohin si rezultatin e mundshëm të zgjedhjeve të përgjithshme të vjeshtës së ardhshme. Një fitore e Merz “do të ishte një katastrofë”, paralajmëroi një zyrtar afër udhëheqjes së partisë. Merz, i cili refuzoi kërkesat për komente, ka ngritur kundërshtuar tezat mbi një sërë temash nga homoseksualiteti te COVID-19.
I pyetur në shtator nëse do të kishte ndonjë kundërshtim që një person homoseksual të bëhet kancelar, ai tha jo, duke shtuar: “Orientimi seksual nuk është çështje e publikut. Për sa kohë që është i ligjshëm dhe nuk përfshin fëmijë – një limit absolut për mua – nuk është temë për diskutim publik”. Shumë njerëz, duke përfshirë në CDU, kritikuan Merz për ringjalljen e një trupe rreth homoseksualëve dhe pedofilisë, një akuzë që ai e mohoi. Ashtu si me mosmarrëveshjen mbi kongresin, Merz pretendoi se forca pa emër po bënin komplot kundër tij, duke i shtrembëruar me qëllim fjalët e tij për ta minuar atë. Ai dha një qëndrim të ngjashëm gjatë një bisede në televizionin publik gjerman këtë muaj, ku ishte mysafir së bashku me udhëheqësen e Gjelbër Annalena Baerbock dhe Ministrin e Financave Olaf Scholz, një Social Demokrat. Kur drejtuesi i emisionit pyeti Merz për pikëpamjet e tij mbi barazinë gjinorë, një çështje e nxehtë midis progresistëve, Merz ishte i pabesueshëm.
“Ne kemi nevojë për të zgjidhur përparësitë tona pak këtu”, tha ai, duke ngritur zërin dhe duke u mbështetur përpara në vendin e tij. “Ne kemi disa probleme të tjera në këtë moment që duhet t’i zgjidhim”. Në mes të një debati rreth kufizimeve të reja pandemike në fillim të këtij muaji, Merz bëri një tjetër trazim duke pohuar se “nuk është punë e qeverisë” se me kë gjermanët festojnë Krishtlindjet. Me Gjermaninë që po përballet me infeksione dhe vdekje rekord, kritikët thanë se vërejtjet ishin të papërgjegjshme për një njeri që aspiron të udhëheqë vendin. Në të vërtetë, megjithë ndjekjen e tij të përkushtuar midis konservatorëve hardcore, shumë në CDU privatisht pyesin nëse Merz është serioz. Një konservator fiskal, i njohur më së miri për të sugjeruar në fillim të viteve 2000 që deklaratat e taksave të Gjermanisë duhet të jenë mjaft të thjeshta për t’u përshtatur në një nga kartonat katror që gjermanët vendosin nën gota birre (e ashtuquajtura Bierdeckel), Merz ka pak përvojë menaxhimi. Ai ka kaluar pjesën më të madhe të karrierës së tij profesionale duke praktikuar ligjin e korporatave dhe në borde. Për më tepër, ai nuk ka qenë në vijat e para të politikës gjermane që kur dha dorëheqjen si nënkryetar i grupit parlamentar të CDU në 2004.
Kohët e fundit, Merz kaloi disa vjet si kryetar i filialit gjerman të kompanisë amerikane BlackRock, një pozicion që ai hoqi dorë këtë vit për të kandiduar në CDU. Por njerëzit afër firmës thonë se misioni i tij kryesor ishte ai i një dere të hapur, që është të përdorë rrjetin e tij në shërbim të interesave të BlackRock. A ka Merz përvojën për të udhëhequr vendin më të madh të Evropës? Disa prej atyre që kanë punuar me të nga afër kanë dyshimet e tyre, duke e përshkruar atë si të kundërtën e një lojtari ekipi dhe të papërshtatshëm për botën e drejtuar nga konsensusi i një koalicioni qeveritar. “Ai duhet të marrë çdo vendim vetë”, tha një ish nënvizues i Merz, duke shtuar se ai kishte tendencë të injoronte këshillat e jashtme. Megjithatë, pas 20 vjetësh të stilit të Merkelit, i drejtuar nga konsensusi, shumë në CDU dëshirojnë qasjen e Merz-it. Pyetja e vetme është nëse Gjermania është e përgatitur të jetojë me pasojat. (gazeta shqip)