Ministri i Punëve të Jashtme i Sllovakisë, Mirosllav Lajçak vlerësoi se retorika më e re e Edi Ramës dhe Hashim Thaçit është rezultat i asaj që Bashkimi Evropian viteve të fundit fillimisht e bindi Ballkanin Perëndimor në rolin e saj të pazëvendësueshëm gjatë zgjidhjes së problemeve, ndërsa pastaj rajoni u la vetë që të ballafaqohet. Në tekstin autorial për gazetën ditore sllovake “Drejtësia” vlerësoi se në këtë mënyrë BE-ja vullnetarisht, ndërsa nën presion të krizave të tjera, e zbrazi rajonin i cili për BE-në është mjedis natyror. Sipas tij, me paralajmërim dhe trajnime retorike nga Tirana, Prishtina, Beogradi ose Brukseli, nuk zgjidhet ashpërsimi i marrëdhënieve të Ballkanit Perëndimor, por vetëm anulohet.
Lajçak vlerësoi se edhe pse Tirana, Prishtina dhe Beogradi sot janë ekonomikisht dhe politikisht shumë larg se sa ishin në vitin 2003 kur në Samitin e BE-së në Selanik, Ballkanit Perëndimor iu ofrua perspektivë e qartë evropiane, edhe më tej arrin të mbijetojë “nacionalizmi i rrënjosur thellë dhe ndjenja e njëjtë e thellë e padrejtësisë historike në kokat dhe zemrat ballkanike”. “Thirrjet për shtete të pastra etnike, bashkim të popujve nën flamur të përbashkët me shqiponjë dykrerëshe – i bardhë ose i zi – periodikisht përsëriten, gjithashtu edhe apelet deri te BE-ja që më me vendosmëri ta pranojë rolin e arbitrit. Më e reja, me paradigmë të kundërt – “nëse nuk na pranoni në Union do të bashkohemi vetë” do të thotë hapje e imponuar e çështjeve të kufijve praktikisht midis të gjithë shteteve në rajon, shkruan Lajçak.
Sipas tij, nga situata në të cilën shtetet e Ballkanit Perëndimore shtireshin se besojnë në premtimet për perspektivë evropiane, ndërsa BE-ja shtirej se beson në seriozitetin e përpjekjeve të këtyre shteteve që t’i përmbushin obligimet e konfirmuara me procesin e inkuadrimit, shpejt vjen në gjendje e cila nuk mund të quhet më ndryshe se shantazh. “Ne, si BE, pak shkurt lejuam të na sjellin në pozitë në të cilën nga ne kërkohet të japim anëtarësime klubi, por jo në bazë të përmbushjes kompetente të kushteve kualifikuese, por në bazë të kanosjeve. Ngjashëm si kur nxënësi nga klasa e shtatë, i vendosur dhe fuqishëm, me çdo çmim insiston që të hyjë në ekipin shkollor të futbollit, përndryshe do ta djegë shkollën”, thotë Lajçak.
Ai vlerëson se zgjidhja më nuk është Ballkani në BE, por BE-ja në Ballkan dhe punë më aktive të disa shteteve të veçanta. “Ndoshta ka ardhur koha që në kuadër të institucioneve evropiane të formojmë organ të posaçëm i cili do të merrej me këto çështje. Nëse FMN-ja mund të ketë mision i cili rregullisht, drejtpërdrejt në terren i vlerëson përmbushjet e kritereve për dhënie të huave, ndoshta do të duhet të mendohemi se nëse kemi forcë, për shkak se është në interesin tonë, të krijojmë mision të BE-së i cili do të punonte me disa shtete, jo periodikisht ose në bazë ad hok, por në vazhdimësi”, deklaroi shefi i diplomacisë sllovake.