Kriza e ujit është mundësi jetike investimi
Konferenca e Ujit e Kombeve të Bashkuara 2023 e kësaj jave në Nju-Jork, mbledhja e parë e tillë që nga viti 1977, është një mundësi unike për të diskutuar sigurinë e ujit dhe për ta trajtuar krizën kokë më kokë dhe për të pranuar se investimi në ujë është po aq kritik për një ekonomi të qëndrueshme dhe të drejtë sa është investim për energji të pastër
Nga Ambroise FAYOLLE dhe Henk OVINK
Luksemburg – Së bashku me ajrin, uji është pa dyshim burimi natyror më i rëndësishëm i planetit. Sistemet funksionale të ujit janë një nga shtyllat teknologjike të qytetërimit, që shpeshherë e bëjnë krizën e ujit çështje jete a vdekjeje.
Sot, rreth dy miliardë njerëz nuk kanë qasje në ujë të pijshëm të sigurt dhe afërsisht gjysma e popullsisë së botës përjeton mungesë të madhe uji për të paktën një pjesë të vitit. Burimet tona të kufizuara të ujërave të ëmbla tashmë janë mbingarkuar nga popullsia në rritje dhe ekonomitë e etura për ujë. Deri në vitin 2030, kërkesa globale për ujë do të ketë tejkaluar furnizimin e qëndrueshëm me 40%. Ndërsa kërkesa për ujë rritet dhe temperaturat rriten, mungesa e ujit do të kërcënojë më shumë jetë dhe mjete jetese – dhe kështu stabilitetin e shoqërive në mbarë botën.
Si mund ta kthejmë valën në mënyrë që uji të fuqizojë komunitetet, të sigurojë ekonomitë tona dhe ta mbajë planetin të jetueshëm? Ashtu si me të mirat publike globale si mjedisi i pastër, ekziston një tendencë për t’u fokusuar në kostot e përmirësimit sot, në vend të përfitimeve më të mëdha afatgjata të investimit në ruajtjen e burimeve natyrore. Sektori i ujit sot është i nënfinancuar dhe kronikisht i pamjaftueshëm për të përmbushur kërkesën. Por nëse duam të arrijmë Objektivin e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDG) për të siguruar ujë të pastër dhe kanalizime për të gjithë, ne duhet të rrisim shpenzimet aktuale globale për ujin katërfish, në më shumë se 1 trilion dollarë në vit (1.21% e GDP-së globale). Ne gjithashtu duhet të kompensojmë 470 miliardë dollarët që humbasim çdo vit nga dëmet nga përmbytjet dhe ujitja e dobët.
Duke mbrojtur mjedisin dhe klimën, çdo cent i investuar në sektorin e ujit nxit ekonomitë tona, tani dhe në të ardhmen. Kur Banka Evropiane e Investimeve i dha Jordanisë një kredi prej 200 milionë eurosh (215 milionë dollarë) dhjetorin e kaluar për të financuar një fabrikë dekripëzimi në Detin e Kuq dhe një tubacion për në kryeqytet, Aman, ministrja e planifikimit dhe bashkëpunimit ndërkombëtar të vendit, Zeina Toukan, i përshkroi këto projekte si vendimtare si për sigurinë ujore ashtu edhe për zhvillimin e gjithanshëm ekonomik. Ne të gjithë duhet të përvetësojmë një mendim të ngjashëm për mënyrën se si e vlerësojmë dhe menaxhojmë ujin.
Ashtu si me shumë sfida të tjera, sektori publik nuk mund ta plotësojë i vetëm këtë boshllëk të madh investimi. Bizneset kanë një rol të rëndësishëm për të luajtur. Sipas CDP-sw, organizatë jofitimprurëse që mbledh të dhëna për ndikimin mjedisor, më shumë se 300 miliardë dollarë vlera e biznesit është në rrezik globalisht nëse nuk ndërmerret asnjë veprim për të adresuar mungesën e ujit. Megjithatë, do të kushtojë vetëm një e pesta e këtij totali – 55 miliardë dollarë – për të trajtuar problemin.
Nëse bizneset përdorin teknologji të reja për ta reduktuar konsumin e ujit dhe për të shfrytëzuar ujërat e zeza si burim energjie, nxehtësie, lëndësh ushqyese dhe materialesh, mund të reduktojnë gjurmën e tyre mjedisore dhe të çlirojnë më shumë ujë për përdorim nga të tjerët. CDP-ja vlerëson këto “mundësi të lidhura me ujin” në 711 miliardë dollarë, duke reflektuar jo vetëm kursimet në përdorimin e ujit, por edhe rritjen e tregjeve potenciale afatgjata në teknologjinë inteligjente të ujit dhe përfitimet e marrëdhënieve më të mira me komunitetin. Për shkak se uji është i lirë në shumicën e pjesëve të botës, bizneset shpesh kanë pak nxitje për të investuar në kursimin e ujit ose në rritjen e efikasitetit të proceseve të prodhimit me intensitet të ujit.
Për të bindur sektorin privat që të fokusohet në ruajtjen e sistemit të ujit, së pari duhet të fillojmë të mendojmë për paratë e shpenzuara për ujin si një investim real, dhe jo si një kosto që nuk mund të rikuperohet kurrë. Së dyti, këtij uji duhet t’i jepet vlera e duhur në mënyrë që të krijohen stimujt e nevojshëm për përdoruesit dhe bizneset për ta përdorur atë në mënyrë më efikase dhe që ruajtja të jetë ekonomikisht e dobishme. Në rastin e ujit, kjo kërkon një veprim delikat balancues, sepse qasja e përballueshme në ujë të pijshëm dhe kanalizime është një e drejtë e njohur e njeriut – që do të thotë se është e panegociueshme. Së treti, bashkëpunimi global dhe programet e reja ndërkufitare për të mobilizuar investime më të mëdha në ujë do të kapërcejnë dështimet e tregut dhe do të parandalojnë politizimin dhe armatimin e ujit.
Konferenca e Ujit e Kombeve të Bashkuara 2023 e kësaj jave në Nju Jork, mbledhja e parë e tillë që nga viti 1977, është një mundësi unike për të diskutuar sigurinë e ujit dhe për të trajtuar krizën kokë më kokë dhe për të pranuar se investimi në ujë është po aq kritik për një ekonomi të qëndrueshme dhe të drejtë sa është investim për energji të pastër. Ne mund të vendosim udhëzime të reja për rregullimin e ciklit të ujit dhe për të siguruar një qasje më miqësore ndaj zhvillimit të qëndrueshëm kudo, nga Holanda dhe Luksemburgu në Nigeri dhe Laos. Dhe ne duhet të gjejmë më shumë mënyra për të stimuluar financimin e ujit nga burime publike dhe private që janë të gatshme të presin që investimet e tyre të japin fryte.
Uji është ai që do t’i çojë SDG-të përgjatë vijës së finishit. Më në fund duhet të fillojmë ta njohim atë si një pjesë themelore të portofolit tonë të investimeve dhe ta vendosim atë në qendër të politikave tona ekonomike.
(Ambroise Fayolle është zëvendëspresident i Bankës Evropiane të Investimeve. Henk Ovink është i dërguari special për çështjet ndërkombëtare të ujit për Mbretërinë e Holandës. Marrë nga koha.net)
