Delvina KËRLUKU
Shpend Latifi ka lindur më 3 maj të vitit 1987 në Kumanovë. Shkollimin fillor dhe të mesëm e ka kryer në vendlindje. Studimet e larta në UEJL – Tetovë, në degën e gjuhës angleze. Karriera e tij muzikore ka filluar në vitin 2005, ku edhe ka qenë pjesë e spektaklit garues “Ethet e së premtes mbrëma”, edicioni i tretë. Ku edhe ka nisur të merret me kompozime këngësh të llojeve të ndryshme. Ai punon edhe si producent muzikor edhe sot. Përveç këngëve ka kompozuar edhe muzikë për shfaqe teatrale, filma dhe reklama. Fillimet i ka nisë në zhanrin e muzikës Rock, por gjatë periudhës 12 vjeçare ka arritur deri në zhanrin Alternative Pop, me elemente të ndryshme në të. Ka qenë pjesë e produksioneve: D2, Jukebox Group e Frame In, dhe pothuajse të gjitha projektet e tij kanë dalë nga këto produksione.
Edhe tani është aktiv si në studio, po ashtu edhe në mbrëmje dhe evente të ndryshme. Deri më tani ka bashkëpunuar me shumë artistë, këngëtarë dhe bende, si: Opium, Explorer, Zanzi, Orkidea; me këngëtarë si: Lindon Berisha, Elita Ziberi, e shumë muzikantë tjerë. Për momentin punon në disa projekte muzikore, ku disa këngë dhe video klip së shpejti do të publikohen në treg.
KOHA: Cilat kanë qenë hapat e para në fushën e muzikës dhe si është treguar tregu dhe publiku shqiptar karshi teje?
LATIFI: Me muzikën jam rritur, kam qenë i rrethuar gjithmonë me të nga familja e gjerë dhe si pasojë e kësaj gjithmonë e kam pasur dëshirën për të bërë karrierë muzikore. Si shumica e fëmijëve që bëjnë aktivitete jashtë shkollore unë shkoja në shkollë të muzikës, merrja pjesë në patronate shkollore e deri në një moshë 15-16 vjeçare, kur fillova të bëja demo incizime amatore, kompozoja këngë për vete edhe për shoqërinë që merreshin me muzikë, dhe gjithashtu këndoja me bend. Paralelisht me gjërat tjera muzikën nuk e kam lenë në asnjë periudhë të jetës. Nëse flasim për hapat më profesional në karrierë, derë të madhe më hapën “Ethet e së premtes mbrëma” në vitin 2005, në moshën 17 vjeçare. Ishte përvoje ndryshe, tani më kisha të bëja me punë më profesionale dhe me artistë të mëdhenj si Alfred Kaçinari, Shpëtim Saraçi, Zhani Ciko, Pali Kuke, etj. Ishte diçka e magjishme për mua dhe sot e kësaj dite ndihem shumë me fat që pata rastin ta kem këtë përvojë, sepse mund të them se ajo ishte bazamenti më i rëndësishëm për të gjithë karrierën që pasonte. Jo që tregu është treguar shumë korrekt ndaj meje, por gjithsesi publiku shqiptar në përgjithësi më kanë vlerësuar shumë, prandaj edhe kjo ishte motivi kryesor që të hyja në ujërat më të thella të kësaj bote. Isha më shumë i kyçur në zhanrin e rokut dhe qysh në atë kohë ky zhanër ishte në tatëpjetën e saj dhe normalisht që për kah ana e tregut ishte jo aq e kënaqshme.
KOHA: Vargjet sigurisht që janë të rëndësishme, por ato duhet të jenë të thjeshta e njëkohësisht të përcjellin një ide të pathënë më parë. Është i rëndësishëm për ju teksti?
LATIFI: Sigurisht se vargjet janë ndër shtyllat kryesore të një këngë dhe ato mund të jenë të thjeshta por edhe më filozofike, njësoj sikur poezitë që mund t’i kenë gjitha ato figura stilistike, por në këngë mund të jetë më e arsyetueshme thjeshtësia sepse, në anën tjetër në këngë e merr rolin edhe muzika, orkestrimi, këndimi apo edhe video-klipi. Teksti është shumë i rëndësishëm për mua dhe duhet të ketë një kuptim të mirë dhe mesazh, pastaj varet edhe zhanri i muzikës, tek ndonjë lloj, p.sh. sikur REP, zakonisht teksti duhet të jetë me më shumë vargje dhe më filozofik, kurse tek ndonjë lloj muzike si, p.sh. pop, apo ndonjë më elektronike, teksti është më i kufizuar në vargje dhe më direkt. Në përgjithësi, jo vetëm tek ne, por në të gjithë botën, tekstet në muzikën komerciale janë më të thjeshta, për hir të publikut më të gjerë, sepse jo gjithkush mundet ta kupton atë botë dhe përndryshe nuk do të quhej më muzikë komerciale. Së paku, teksti duhet të jetë i formuluar mirë, i këndshëm dhe me kuptim.
KOHA: Çfarë kujtoni nga pjesëmarrja në skenën e muzikës ose thënë ndryshe tek “Ethet…”, pastaj te “Nota Fest”, etj?
LATIFI: Janë momente të paharrueshme, sidomos ato të Etheve, sepse për herë të parë u ballafaqova me diçka që kurrë më parë nuk e kisha përjetuar dhe definitivisht mbeti gjëja më e bukur që më ka ndodhur në karrierë. Nga përditshmëria e zakonshme përnjëherë ndryshoi gjithçka. Jeta në skenë, shoqëria me artistë të ndryshëm, provat e lodhshme e të bukura, fansat që na nderonin, garat që na sillnin ethe të vërteta e gjithçka ndryshe. U ambientova me skenën e madhe, me publikun e madh dhe tanimë isha fytyrë më publike dhe isha më i pjekur edhe artistikisht. Një gjë mbi të gjitha ishte se isha më i sigurt se kurrë, që të vazhdoja në të ardhmen të merresha me këtë gjë. Pastaj, pasuan angazhimet tjera, si Nota Festi që gjithashtu ishte kujtim i këndshëm. Për herë të parë takohesha me emra të njohur të skenës muzikore dhe këto periudha njëra pas tjetrës vetëm se më plotësonin mua si artist e më bënin pjesë të skenës. Ka pasur vazhdimisht momente të mira dhe emocione të ndryshme, vlerësime e çmime, por për shkak se ‘Ethet’ ishin fillimi im i fuqishëm, ajo mbeti nga momentet më të paharrueshme gjatë gjithë karrierës.
KOHA: Ju keni marrë pjesë edhe në Festivalin “Top Fest”, si arritët të ngjiteni në atë skenë, çfarë ju solli ai moment më pastaj?
LATIFI: Në fakt, në Top Fest nuk kam pasur rol të këngëtarit, por të kompozitorit. Në festivale nuk kam qenë mjaft entuziast për të kënduar por, gjithçka ishte e rastësishme kur u morëm vesh me këngëtaren Linda Halimi që t’ia bëja një këngë me muzikë dhe orkestrim tim. Pas një kohe, nuk ishim dëgjuar me të dhe ajo kishte konkurruar në këtë festival. Kishte marr pjesë dhe unë fatkeqësisht nuk kisha mundur ta përcjelli. Gjate performimit të saj në konkurrim, e pashë Lindën në televizor duke kënduar, por çuditërisht televizori i kafenesë ku unë isha, ishte pa zë dhe i thash vetes: “Paska bërë Linda ndonjë këngë, prapë” – duke mos më shkuar mendja se kishte marrë pjesë pikërisht me atë këngë që ia kisha bërë. Pas një kohe, pasi ishte mbajtur nata finale, qysh të nesërmen ajo më njoftoi se kishim fituar vendin e parë. Shikova internetin dhe derisa e dëgjoja këngën ende nuk e besoja. Vërtetë atëherë ishte e pabesueshme. Në mes shumë emrave të njohur dhe këngëve të mira në konkurrim kënga “Ëndërroja” e edicionit të gjashtë të Top Festit u zgjodh kënga fituese. Një kohë të gjatë mendova se me të vërtetë po ëndërroja. Ai moment përveç emocioneve dhe gëzimit sigurisht se më solli më shumë punë dhe motiv. Jo rastësisht i shpjegova momentet e kësaj ngjarje sepse kjo duhet të jetë motiv edhe për të gjithë të rinjtë që merren me çfarëdo aktiviteti që e duan dhe të jetë kjo një shprehje bindëse së me dashuri dhe punë mund të bëhet diçka. Madje edhe vetes time ia them këtë, sepse asgjë nuk ka mbaruar as tek unë. Tani gëzohem dhe mburrem që Linda ka shijuar një sërë suksesesh, si në “American Idol”, “Eurovizion” etj. Këto janë disa gjëra të rëndësishme që m’i solli ky festival.
KOHA: Shpesh festivalet janë kontestuar si nga artistët dhe nga publiku, në momente të caktuara. Besoni te festivalet që organizohen dhe çmimet që jepen?
LATIFI: Të them të drejtën, e kam pasur bindjen se gjithmonë festivalet garuese e këngëve, në përgjithësi, nuk janë reale asnjëherë. Jo që e kam pasur plotësisht gabim, por kishte disa raste që deri diku ma kanë ndryshuar këtë mendim. Askund nuk ekziston drejtësia e plotë, madje as në Eurosong e mos të flasim për raste tjera, por unë jorastësisht e shpjegova në këtë mënyrë rastin e festivalit Top Fest, sepse unë askënd nuk e njihja aty nga bordi personalisht e as nuk isha prezent, gjithashtu Linda kishte zërin e mahnitshëm të saj me një këngë shumë të bukur e pa ndonjë pamje provokuese apo ekstravagante fizike, por ja që ky projekt u vlerësua me pak se se kam pritur. Ka raste ku jemi shpërblyer me dy çmime tek “Netët e klipit shqiptar”, me këngën “Për kombëtaren” – çmimi “Klipi Alternativ më i mirë” dhe “Klipi më i votuar në internet”. Për shembull, tek “Ethet” në finale kam pritur që të jem edhe lart me vende, por ja që nuk doli ashtu siç mendova dhe për këtë nuk isha plotësisht i kënaqur me komisionin, por sidoqoftë isha finalist dhe i vlerësuar. Këto suksese apo çmime që i kam pasur deri tani mendoj se do të kisha mundur t’i kem edhe më shumë, por jo gjithmonë vlerësimi bëhet i saktë. Ndonjëherë vlerësimin edhe ne apo publiku mund ta bëjnë të mbiçmuar, sepse e marrim emocionalisht. Sidomos kur bëhet fjalë për shembull, tek Shqipëria në Eurosong. Duke mos i analizuar, madje as dëgjuar të gjitha këngët konkurrente dhe duke qenë i familjarizuar me këngën tonë gjithmonë mendojmë se na shkelin në garë dhe jemi më të mirët, por kur Anjeza Shahini apo Rona Nishliu korri sukses të madh, menjëherë harrojmë se “na bëjnë hile” dhe se vlerësimi tani është shumë korrekt. Unë mendoj se ekziston jovlerësimi i duhur, por nuk është gjithmonë e njëjta.
KOHA: “Play back” është një formë e sforcuar dhe e kushtëzuar nga mungesa e teknologjisë. Nuk ka asnjë këngëtar te ne, që të mos e ketë provuar. “Live” është tjetër gjë. Është ndjesia që ke si të ushtrosh një sport, energji që transmeton nerv, grint, etj. Ju këndoni gjithmonë ”live”. Çfarë ndjesie te shkakton shfaqja para publikut me ”play back”?
LATIFI: Sa për ta kuptuar ndjesinë e Playback-ut të gjithë këngëtarëve na bie ndonjëherë që ta bëjmë atë. Janë raste të caktuara, ndoshta gjatë xhirimeve të Vitit të Ri apo ngjashëm, por jo edhe nëpër mbrëmje apo evente sidomos kur e ke publikun prezent. Ata të nderojnë me prezencën e tyre dhe artisti nuk ia kthen atë çmim me të kënduar. Është për të ardhur keq edhe pse ndonjëherë ndoshta për arsyetime e kanë fajtor mungesën e teknologjisë apo diçka tjetër, por në të vërtetë një numër i mirë nuk janë të aftë ta bëjnë atë. Personalisht mendoj se është më e arsyeshëm të këndohet “live” e më dobët, se sa të mashtrohet publiku dhe vetja. Tek e fundit është “gjallë” dhe gabimet arsyetohen, por nuk arsyetohet të këndosh “vdekur”. Nuk bartë asnjë emocion, thjeshtë nuk ka asnjë magji dhe komunikimi me publikun është i zbehtë. Të gjithë ata që këndojnë “live”, dinë të bëjnë këtë sepse i ka mësuar përvoja. Po ta provonin edhe pjesa tjetër, sigurisht se me kalimin e kohës do të mësoheshin edhe ata, atëherë do t’i arsyetohej edhe çmimi i tyre.
KOHA: Është e vërtetë që sot janë në mode bashkëpunimet. Vihet re së fundi një tendencë e këngëtarëve për të bashkëpunuar me njëri-tjetrin. Ju si u pëlqen të veproni?
LATIFI: Më pëlqen, sigurisht. Prandaj edhe unë kam pasur ca bashkëpunime dhe mendoj të kem edhe në të ardhmen. Përveç se është një lloj kënaqësie ta ndash këngën me dikë tjetër, je me krah, dhe më i shoqëruar, pastaj ndikon edhe suksesi i të dy palëve tek njëri tjetri. Zakonisht kërkesat mund të rriten për të dy palët dhe me këtë suksesi është më i madh, për arsye se një valë e fansave të njërit këngëtar hyn edhe në zemrën e tjetrit dhe anasjelltas. Gjithashtu, varet edhe nga kënga. Ndonjë këngë mund të ketë më shumë përshtatshmëri kur e këndon vet, kurse ndonjë këngë e kërkon duetin vet. Ndonjëherë, nëse është bashkëpunimi mashkull – femër, ambitusi nuk është i njëjtë e mund të mos përshtatet mirë. Gjithçka varet nga kënga, por përshtatja zakonisht nuk është aq e lehtë.
KOHA: Jeni autor i këngës së kombëtares shqiptare, është një dhuratë nga ana juaj, për atdheun dhe gjithë shqiptarët. Si lindi kjo ide dhe si e përshkruani gjithë projektin?
LATIFI: Është dhurata më e vogël që kam mundur ta bëj, por ndjehem krenar sepse jam më i përmbushur si artist. Ky projekt ka domethënie të madhe në karrierë dhe mendoj së është kryevepra ime. Me vete kam pasur një ekip të madh dhe me dashuri e kemi punuar këtë këngë, që në fakt nuk e prisja suksesin që e ka. Për këtë arsye them se kur një gjë bëhet me dashuri e përkushtim, vlen shumë. Ideja kishte qenë e Tifozëve Kuq e Zi që të bëhet një himn i tyre për kombëtaren shqiptare të futbollit. Kjo ide mu transmetua edhe mua, rastësisht përmes përfaqësuesit të TKZ-së për Maqedoni. Me dëshirë pranova ta bëja këtë projekt. Bëra muzikën dhe orkestrimin, Faton Mehmedi e shkroi tekstin dhe u kompletua një version i parë i këngës. TKZ kishte hulumtuar mjaftë edhe tek artistë të ndryshëm, por ja që kjo këngë ishte pëlqyer anonimish dhe u vendos të jetë himni oficial i tyre. Finalizuam këngën dhe pas një kohe realizuam klipin. Një perlë e bërë nga “Juliany” me një punë aq të lodhshme dhe me stres, saqë ndonjëherë kemi frikë edhe t’ia përmendim vetes. Realizimi i videoklipit ka qenë shumë i mundimshëm, sepse është dashur të xhirohet edhe këtu, por edhe në Shqipëri. Kemi pauzuar afër dy muajve që të luhet një lojë e ta realizojmë skenarin e planifikuar paraprakisht. Kishim probleme të ndryshme, vonesa, duhej leje shkresë për xhirim nga federata, gjatë lojës u desht të futet e tërë teknika që me vështirësi e kishin sjellë deri aty, nuk lejohej të hyjnë shumë njerëz e me ekip të kufizuar është dashur të xhirohet, probleme me sigurimin, e çka jo tjetër, por gjithë ajo lodhje e ai stres u harrua në momentin kur e pamë përfundimin e projektit. E gjithë kjo u kurorëzua me një sukses dhe vlerësim maksimal.
KOHA: Kënga, “Pare”, ndoshta e tërheq publikun nga emri, por në thelb ka muzikën, “filmin”, “vallen”, krenarinë dhe kënaqësinë, kur njeriu ka xhepat plot. Çfarë më tepër?
LATIFI: Vërtetë është një këngë që e kemi punuar gjatë kohë së bashku me pjesëtarët e atëhershëm të produksionit “Jukebox”. Është këngë mllefi e proteste e kthyer në humor të zi. Përzgjedhja e tematikës me siguri nuk ka qenë aq e vështirë duke e pasur parasysh se ka të bëjë me problemet e përditshme që na rrethojnë e ndër kryesoret këtu është epshi ndaj parasë. Çfarë është në gjendje të bëjë njeriu kur është në pyetje paraja, si çfarë mjeti përdoret ajo, si ndryshon karakteri i njeriut kur e ka paranë, apo si nuk zgjedhin mënyrë se si të arrijnë tek ajo.
“Juliany” edhe kësaj here e ka sjellë video klipin në një tregim komik dhe në anën tjetër aktori Driton Vejseli ka zhvilluar një karakter të jashtëzakonshëm. Një person të pasur materialisht po gjithçka nga kujtimet që i kishte ishin të dhimbshme. I kujtonte momentet se si e trajtonin atë kur ishte i varfër e si e trajtonin të pasur, ku në videoklip shihet më së miri. Pasi i kishte provuar që të dyjat, e kishte kuptuar botën më mirë, i dëshpëruar edhe nga nënvlerësimi si i varfër por edhe nga dashuria e respekti i rrejshëm si i pasur dhe atëherë gjithçka që e pëlqente ishte thjeshtësia, kurse vlera e parasë tek ai kishte humbur pothuajse e tëra.
KOHA: Ju publiku u ka dëgjuar edhe në muzikën popullore. Si e përshkruani zhanrin tuaj të muzikës?
LATIFI: Me muzikë popullore kam qenë i rrethuar qysh nga shkolla fillore. Në shkollë të muzikës instrumentin kryesor e kam pasur klarinetën dhe përveç veprave klasike që i kam dëgjuar e ekzekutuar, ky instrument më ka bërë që të jem në rrjedha edhe me këtë zhanër. Më ka pëlqyer gjithmonë muzika jonë popullore, normalisht dhe qysh nga ajo kohë e kam të njohur këtë zhanër dhe mënyrën e këndimit të saj. Kjo nuk i përket zhanrit alternativ që e kam kultivuar dhe që e këndoj edhe tani, por këtë e bëj pasi e kam të njohur këtë fushë dhe pasi që, realisht, të sjell përfitime materiale më shumë se të gjitha zhanret tjera. Dasmat janë vendi i vetëm ku këndoj muzikën popullore, pasi aty kërkohet më së shumti, por në raste tjera sikur mbrëmje apo koncerte, stili i repertorit tim është ai që e kam kënduar deri më tani. Pasi se bëj edhe kompozime dhe punoj si producent, dëgjoj shumë muzikë, shumë zhanre, shumë laramani dhe e pëlqej të bukurën pa përcaktim, për këtë arsye në këngët e mia ia lejoj vetes të kap ndonjë gjë nga ato të bukurat në rast se më pëlqen dhe njëkohësisht për të qenë më në hap me elementet e reja.
KOHA: Çfarë është muzika, për Ju? Një pasion për kolonitë, jo dashuri për atdheun?
LATIFI: Për ta shpjeguar se ç’është muzika për mua, mund të them se në disa periudha gjatë karrierës kam pasur mendime që ta lë muzikën për shkak të ndonjë dëshpërimi që mund t’i ndodhë çdonjërit, ose të paktën ta ndërpres një kohë të gjatë, por fatkeqësisht apo fatmirësisht ajo nuk më ka lënë mua kurrë. Jam bindur se muzika është një gjë e madhërishme, që me vete bartë një fuqi të madhe që të shoqëron në çdo moment. Ajo përmban një kolorit shprehjesh, si: dashuri, mirësi, paqe, atdhedashësi, tendencë, hidhërim, protestë, manipulim,etj.
KOHA: E shikoni karrierën si një mundësi të mirë për të qenë i lumtur? Apo mendoni se karriera ndonjëherë të bën të ndiesh i vetmuar?
LATIFI: Për mua karriera muzikore më jep mundësi të mirë për të qenë i lumtur dhe kjo më jep mundësinë për të mos qenë asnjëherë i vetmuar, prandaj merrem me të. Kudo që shkoj takoj njerëz, shokë e kolegë, kur bëj muzikë kam publikun në shoqëri edhe nëse nuk është prezent ndonjë i afërt. Më shoqëron kudo që jam – në shtëpi, në rrugë, në studio, kudo qofsha. Mu për shkak të lumturisë dhe shoqërimit e dua këtë lloj karriere dhe asnjëherë nuk jam i vetmuar.
KOHA: Çfarë flet profesioni juaj dhe në ç‘rrugë keni ecur, për t’u shkolluar?
LATIFI: Kam kryer fakultetin e gjuhës angleze në UEJL dhe punoj si profesor i gjuhës angleze në SHMK “Pero Nakov” në Kumanovë dhe jam në prag të masterit në këtë lëndë. Këtë e kam një trashëgim nga babi im. Rruga deri këtu nuk ka qenë e lehtë për shkak se në mënyrë paralele e kam pasur edhe muzikën. Më është dashur që të jem më shumë i angazhuar që t’i zë të dyja. Që nga shkolla fillore njëkohësisht kam shkuar në shkollë të muzikës, në gjimnaz njëkohësisht kam kënduar me bend, pastaj edhe ne “Ethe” e gjithashtu kjo më ka shoqëruar edhe gjatë studimeve. Këtë paralele e kam pasur tërë jetën.
KOHA: Vendlindja, muzika, arsimi dhe familja, janë pjesa më e rëndësishme në jetën tuaj?
LATIFI: Sigurisht se po. Kumanova – vendlindja ime dhe një vend i ngrohtë për shkak të afërsisë së njerëzve, sepse rinia frekuentojnë në vende të caktuara të qytetit ku janë afër njëri tjetrit. Shkollimin, punën dhe karrierën muzikore i kam filluar këtu dhe prandaj më bën që ta dua. Këtu jetoj me familjen time edhe sot e më së shumti Kumanovën e duan nipi dhe mbesat e mia kur vijnë nga një javë angazhimi shkollor dhe gjejnë një energji pozitive këtu e përplot me dashuri. Këto të fundit e bëjnë këtë vend edhe më të bukur.
© Gazeta KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.