Ekspertët besojnë se reformat do të ndikojnë në uljen e shkallës së varfërisë në afat të shkurtër, por që në afat të mesëm do të duhet të ulet sipas faktorëve të tregut dhe të rrisë të ardhurat e tregut të klasave më të varfra të punës
Qefsere ABDYLI
Shkup, 3 dhjetor – Pothuajse një e katërta e qytetarëve vitin e kaluar jetonin në varfëri. Të dhënat nga Zyra Shtetërore e statistikave treguan se rreth 460 mijë njerëz ose 22.2 për qind ishin të varfër dhe se shkalla e varfërisë ishte më e lartë se një vit më parë kur ajo ishte 21.9 për qind ose të varfër kishte rreth 445 mijë qytetarë, shkruan gazeta KOHA.
Të gjitha masat e marra deri tani nuk kanë dhënë rezultatet e pritshme. Ministria e Punës dhe Politikës Sociale njoftoi reforma në fushën e mbrojtjes sociale dhe të fëmijëve, e cila duhet të zbatohet nga fillimi i vitit të ardhshëm. Pritjet janë se ajo do të lëvizë situatën duke rritur fondet e marra nga kategoritë e cenueshme, por edhe duke i aktivizuar ato në mënyrë që të dalin shpejtë nga shpejtësia dhe nga lehtësia e varfërisë. Ekspertët besojnë se reformat do të ndikojnë në uljen e shkallës së varfërisë në afat të shkurtër, por që në afat të mesëm do të duhet të ulet sipas faktorëve të tregut dhe të rrisë të ardhurat e tregut të klasave më të varfra të punës. Disa prej tyre thonë se të ardhurat e raportuara ndonjëherë janë korrekte, sepse pjesa më e madhe e kategorive të prekshme kombinojnë paratë që marrin nga shteti me fondet e fituara brenda ekonomisë së zezë.
Trefish më shumë ndihmë sociale, si një të ardhur minimale të garantuar, për shumicën e familjeve në rrezik social, rikualifikimin dhe kualifikimin e mëtejshëm të punëkërkuesve që të jenë në gjendje të kthehen në tregun e punës dhe të dalin nga varfëria si dhe të lehtësojnë eksesin për fëmijët dhe shtesë arsimore, parashikohet reforma e sistemit social që duhet të fillojë të zbatohet që nga fillimi i vitit të ardhshëm.
Sipas ndryshimeve të paraqitura nga Qeveria, një familje prej katër anëtarëve, me një kapacitet pune, do të marrë 11.700 denarë dhe një familje me dy të rritur dhe dy fëmijë do të marrë 10.600 denarë. Prej tyre, ata njoftuan se mbështetja financiare u rrit me tre herë nëpërmjet të së ashtu quajturës të ardhura minimale të garantuara.
Profesoresha Maja Gerovska Mitev nga Instituti për Punë Sociale thotë se për reformat e paraqitura jepen disa rezultate, ku duhet të sigurohen fonde të mjaftueshme, por edhe të krijohen kushte për zbatimin e zgjidhjeve ligjore.
“Nëse përqindja është 20.3 më vitin 2016, megjithëse të dhënat zyrtare dallojnë pak nga varfëria, meqenëse të ardhurat bujqësore merren parasysh, ne presim të ulim më praktikisht 8 për qind, që do të thotë 18.7 e cila varet nga disa gjëra. Presim që shkalla e varfërisë në vitin 2019 të ulet me këto 1.6 përqindje”, thotë profesoresha.
Sipas saj, reformat do të kenë efektin më të madh në thellësinë ose ashpërsinë e varfërisë.
“Mundë të mos jetë politikisht e dukshme për këdo, por për ata që marrin fondet do të jetë një masë e dukshme. Fatkeqësisht, nëse dikush do të ishte i varfër për shumë, tani do të ishte i varfër për më pak. Nëse i duhej 3.500 denarë për të dalë nga varfëria, tani ai nuk mundë të dalë, por do të humbasë 1.500 denarë. Varfëria nuk matet vetëm sa për të rritur ose ulur normën e varfërisë, por si rritje të varfërisë apo zvogëlohet, ose sa është hendeku apo intensiteti në mesin e atyre që ndihen”, shpjegon ajo.
Ajo nuk beson që kjo mundë të ndryshojë në mënyrë magjike vetëm me një ligj, as të ndryshojë mentalitetin e njerëzve që mësohen të kombinojnë të drejtat monetare në ekonominë e zezë.
“Por, tani kjo më vështirë do tu shkojë, në kuptimin që atyre u jepet më shumë para, por në të njëjtën kohë nga ata më shumë kërkohet. Nëse deri më tani ato aplikojnë një herë në muaj dhe mundë të punojnë mënjanë, ata tani do të duhet të punojnë çdo ditë, dhe të paraqiten në qendrat e mirëqenies sociale për të gjetur se në cilat trajnime do të angazhohen, të marrin pjesë, të shohin se ku janë me trajnimet”, thotë profesoresha.
Ligjet në fushën e reformës sociale janë aktualisht në ENER, dhe të gjitha palët e interesuara mundë të komentojnë për përmbajtjen e tyre. Pastaj ata do të hyjnë në procedurën parlamentare. Pritjet janë se reforma në fushën e mbrojtjes sociale do të fillojë të zbatohet nga fillimi i vitit të ardhshëm. (koha.mk)