Si partitë maqedonase ashtu edhe ato shqiptare në pushtet “pordhin në të njëjtin kungull”! Ata nuk guxojnë të sillen ndryshe, sepse nuk kanë politikë të tyren përveç asaj që u është imponuar rajonalisht dhe nën stafetën e atij që ka një pamje të bukur nga kalaja në drejtim të parkut të qytetit. Maqedonia nuk është vetvetja
Nga Agim JONUZ
Ai thotë, të më falni, puna është “tashak”! Çfarë mund të thotë horoskopi për një vend që tashmë është shkatërruar, por i lidhur me tela si një radio e vjetër që nuk bën gjë tjetër veçse të këndojë një këngë që ka tridhjetë vjet që e luan. Me shirit ngjitës nga të gjitha anët. Ndonjëherë, për të bërë një analizë të mirë, duhet të jesh mizorisht i drejtpërdrejtë dhe i sinqertë, sepse gjithçka tjetër tashmë është parë dhe dëgjuar nga goja e ekspertëve, analistëve dhe njohësve të mëdhenj maqedonas, të cilët diku në vende të shëndetshme nuk do të ishin as roje të ndonjë institucioni. Ja, që të mos ankoheni, edhe unë jam një prej tyre. Por unë pata fatin të shkruaja kolumna. Nëse ju vjen keq që nuk shkruani kolumna, kontaktoni redaktorin, garantoj se është një burrë efendi dhe mund t’jua botojë ndonjë kolumnë edhe juve.
Çfarë thotë horoskopi për Maqedoninë në muajt e ardhshëm. Çfarëdo që të ndodhë në periudhën e ardhshme për datën e negociatave, fituam apo jo, nuk do të thotë se jemi tashmë në Evropë. Thjesht do të thotë se ne do të merremi vesh që të merremi vesh. Dhe kjo në të gjitha kombinimet do të zgjasë të paktën dhjetë vjet. Çfarë do të hamë ndërkohë!? Si do të jetojmë? Këtë, pikërisht askush nuk dëshiron ta diskutojë sepse jo vetëm që nuk ka përgjigje, por ajo që ka për të thënë nuk do t’i pëlqejë popullit. Në të gjitha kombinimet, neve na pret vetëm më e keqja, dhe Zoti mos e dhëntë që kriza në Ukrainë të përshkallëzohet në një zonë më të gjerë, pastaj ne do të shkojmë si mish për top në emër të NATO-s. Politikanët janë plotësisht të vetëdijshëm se gjithçka që po bëjnë është një improvizim i pastër dhe blerje e kohës derisa të merret një vendim gjeopolitik se në cilin drejtim do të shkojë i gjithë Ballkani Perëndimor. Historia mund të parashikohet në disa drejtime. Njëra prej tyre është se historia e “Ballkanit të Hapur” do të marrë përmbajtjen e saj sepse është e vetmja përrallë që mund të jetë ngushëllim se Evropa nuk ka ndërmend t’i pranojë Shqipërinë dhe Maqedoninë në një të ardhme të afërt. A marrja e një date për negociata, jo vetëm që nuk ekziston, por vetëm Zoti e di nëse në një të ardhme të afërt ajo temë kur do të aktualizohet. Pra, për të përmbledhur atë se çfarë do të thotë horoskopi për të ardhmen e afërt të Maqedonisë lidhur me gjithçka që na shqetëson si aktuale. Me bullgarët çështja do të mbetet e hapur, nuk ka datë për negociata, situata politike do të çojë në një katastrofë edhe më të madhe, dhe njerëzit do të ndjekin përrallat mediatike se ne jemi ekipi më i mirë shtetëror në botë, por ata po na e bëjnë këtë nga inati. Askush nuk na bën asgjë nga inati. Neve vetvetes ja mbajmë inatin. Sepse në kurriz të formës e kemi humbur thelbin e të jetuarit në këtë vend. Nëse gënjej, pyesni gjithë ata shpirtra të rinj me valixhe në duar që po ikin nga vendi. Kur dikush më pyet se si guxoj ta përkufizoj që shteti tashmë është i shpërbërë, do të pyesja vetëm diçka të thjeshtë. Unë dua që dikush të më thotë se çfarë funksionon në vend! Asgjë! po gënjej!? Jo! Epo, si ta përkufizojmë ndryshe? Gjithçka që na rrethon në jetën e përditshme është një model që thuajse thyhet si një gjerdan me rruaza, të cilit nëse i këputet peri, guralecët shumëngjyrëshe do të fluturojnë nga të gjitha anët. Dhe pastaj shko dhe mblidhi ato.
Fati për Maqedoninë është pikërisht nisma për “Ballkan të Hapur”. Është një histori që të gjithë mendojnë se është një iniciativë në nivel ballkanik dhe nuk ka nevojë për syze për të kuptuar se kështu ka vendosur të jetë dikush tjetër. Evropës po i hiqet një gur i madh nga qafa me vetë faktin se ky proces do të thotë edhe lënje “mënjanë” të vendeve të bezdisshme që duan të jenë me çdo kusht Evropë. Populli do të jetë edhe ashtu i kënaqur, sepse do të hapen kufijtë, dikush do të kujtojë Jugosllavinë dhe do të përhapë “vëllazërim-bashkimin” pas pesëdhjetë vjetësh, dhe biznesmenët do të fërkojnë duart sepse po hapet një treg më i gjerë, midis vendeve që kanë doktoruar në temën krimi, korrupsioni dhe variacionet në temën “gjindu dhe jeto”! Historia e një Ballkani të hapur është një parajsë për mafinë. Nëse marrim parasysh se në të gjitha vendet që janë për atë Ballkan të hapur, ekonomia dhe biznesi drejtohen nga struktura që janë gjatë gjithë kohës në kufijtë mes pasurisë së fituar legale dhe asaj kriminale, pyetja që duhet të bëjmë ndër të tjerash është se si duhet të hekurosen këto pashallëqe “mafioze”. A do të ketë “luftë” (figurativisht) kush do të jetë fraer e kush jo! Por ajo është dytësore! Pyetjet e tjera janë parësore. Një prej tyre, dhe po të kemi parasysh mosnjohjen e Kosovës nga Serbia, është se si do të organizohet ai Ballkan i hapur! Në nivel politik. Hapja e tregut do të thotë automatikisht se duhet të ketë struktura që do të organizojnë dhe kontrollojnë gjithë këtë. Janë një milion pyetje të hapura që askush nuk i diskuton dhe përgjigja është mjaft e thjeshtë. Historia e një Ballkani të hapur për momentin thjesht po turbullon sytë e njerëzve të thjeshtë që të mos pyesin për kaosin në të cilin gjenden. Maqedonia nuk është e vetmja në baltë të rëndë. Në rajon, situata është katastrofike. Nëse dikush ka të paktën pak “talent” analitik në vetvete, nuk ka nevojë për edukim special për të kuptuar se është një histori që është “alternativë”, dhe jo një filozofi dhe drejtim real dhe thelbësor për të cilin po përpiqet Maqedonia, madje edhe pjesa tjetër e rajonit. Historia e një Ballkani të hapur është thuajse qesharake duke qenë se po i rikthehemi fenomenit të Jugosllavisë dhe të “të painkuadruarve”. Nuk je as me Lindjen, as me Perëndimin, por je i pavarur, por je i pavarur aq sa do të të japë “Perëndimi” hua! Burleske për ata që e kuptojnë punën. Do të të vë në prehër, do të të japë të drejtën “të pretendosh se je një fraer”, por gjatë gjithë kohës do të të mbajë zinxhirin si qen dhe do të të japë një drejtim nga cila anë të kthesh kokën dhe ku të shkosh. Historia e një Ballkani të hapur është ideale për të turbulluar sytë e popullatës së pakënaqur në Ballkan. Vetëm Uashingtoni dhe Moska e dinë se çfarë do të ndodhë më pas dhe çfarë thotë horoskopi se do të ndodhë, sepse përderisa ata tundin me dorë mundësinë që të mund të shtypin “butonin e kuq”, gjithçka tjetër është një film për mediat dhe për njerëzit e uritur. Maqedonia në gjithë atë film është si një aktore mesatare që përdoret për skena ku duhet të ketë skena të pahijshme!
Çfarë do të ndodhë ndërkohë brenda Maqedonisë sipas horoskopit. Asgjë nuk do të ndodhë. Ky popull ka jetuar me thënien popullore “nuk mund të më q…. aq sa unë mund të duroj”. Çfarëdo të ndodhë, ky popull do ta përpijë si popi sarmën dhe do ta presë. Thonë se i laguri nuk ka frikë nga uji, kështu që edhe nëse bie shi, nuk do të jetë ndonjë gjë e re. Nuk do të ketë zgjedhje të parakohshme për disa arsye. Së pari, pozita është e vetëdijshëm se nëse lejon zgjedhje të parakohshme mund të humbasë dhe të shpërbëhet. Absolutisht jo sepse dikush tjetër ofron diçka të re dhe cilësore, por për faktin që ky popull ka votuar gjithmonë për të ndëshkuar dikë dhe jo për të sjellë në pushtet dikë më cilësor. Kjo është një formulë e vjetër. Duke qenë se pozita është në dijeni të pakënaqësisë së popullit, do të bëjë gjithçka për të shmangur zgjedhjet deri në fund të periudhës së rregullt të qeverisjes. Nga ana tjetër, as amerikanët nuk do të lejojnë zgjedhje të reja. Brenda pak muajsh do të krijohet një zbrazëti e tmerrshme në të cilën jo vetëm kushton para në një kohë kur nuk ekziston, por do të ketë vetëm një cirk të panevojshëm që në fund nuk do të sjellë asnjë strukturë që mund të sjellë diçka spektakolare, të re dhe shpëtimtare. Në kolumnën e fundit kam shkruar se ky është vendi i Kurtos, Murtos dhe Turtos. Unë mendoj se gjithçka është thënë me këtë.
Ndërkohë, siç e kam theksuar në një kolumnë të vjetër, dhe derisa të konsolidohet historia e Ballkanit të hapur, ajo formula e vjetër për shtrëngimin e marrëdhënieve ndëretnike do të funksionojë brenda Maqedonisë në mënyrë që njeriu të mos lëkundet shumë dhe të jetojë me frikën e destabilizimit, ndërsa krerët e shqiptarëve dhe maqedonasve në pushtet do të hanë qengjin diku në një vilë qeveritare ose në një teferiç në vendgjuetinë në “Jasen”! Mos harroni se çdo kaos kontrollohet nga kaos edhe më i madh. Horoskopi thotë na paraprinë një kaos i mirëorganizuar më të madh se ky, sepse dikush duhet të jetë sërish paqebërës, shtetndërtues dhe mega patriot. Pyetja e vetme është se në atë lloj kaosi të ri kush çfarë roli do të marrë këtë herë.
Mos harroni! Si partitë maqedonase ashtu edhe ato shqiptare në pushtet “pordhin në të njëjtin kungull”! Ata nuk guxojnë të sillen ndryshe, sepse nuk kanë politikë të tyren përveç asaj që u është imponuar rajonalisht dhe nën stafetën e atij që ka një pamje të bukur nga kalaja në drejtim të parkut të qytetit. Maqedonia nuk është vetvetja. Ajo është vetëm deklarativisht vetja dhe vetëm deklarativisht vendos vetë për veten. A populli si “majmunët e bardhë”, shtiret si shefi i vendit të vet. Sado fyes të jetë, edhe epiteti majmun i bardhë është pak për të thënë. Kur një popull nuk di ta mbajë, ushqejë, ndërtojë dhe ngrejë shtetin e tij dhe ta bëjë atë një shtëpi të ngrohtë, atëherë ti do të jesh vetëm në mënyrë deklarative pronari i shtëpisë tënde që është blerë nga një babush shumë kohë më parë. Thonë se në vjeshtë na pret një situatë katastrofike sociale me rritje të çmimeve, varfëri dhe një krizë ekonomike që do të nëpërkëmbë pa mëshirë gjithçka përballë. Le të jetë! Bëhuni gati për çdo gjë, ndaj ky popull ka kaluar edhe kohëra kur merreshin vezët me “bona”! Nuk është aty fjala. Ajo është forma. Thelbi është diçka krejtësisht tjetër. Dhe kjo do të thotë se ne jemi një anije që lundron me treqind vrima në të që e mbushin me ujë, e cila tashmë ka kaluar kufirin e kuq të dinjitetit thelbësor njerëzor, ekzistencës, nderit dhe ekzistencës elementare. Maqedonia është sado e frikshme të tingëllojë, si një bisht cigareje e hedhur në lumë që e bart me vete, por ku, .. Po! Ata në Kale e dinë, për Zotin, edhe ata që në Bruksel, pas gjithë diskutimeve dhe takimeve të nivelit “më të lartë”, Maqedoninë e kujtojnë vetëm për ngrënien e troftës së Ohrit dhe pirjen e verës së kuqe të Tikveshit. Dhe çka mendoni ju, i hëngri k… ata për neve (ju lutem më falni për këtë frazë)!?! E… more populli im naiv! Ata shohin hesapin dhe matematikën e tyre. Dhe çfarë thotë horoskopi për Maqedoninë!? Aa? Thotë se situata është “tashak”! Por ne do të shpikim diçka që me çka të merren ata në Maqedoni. Ndërkohë, mos i prekni, lërini të vjedhin, të gënjejnë, të pasurohen, për besë edhe të manipulojnë. Eh, pra ky është çmimi i paqes dhe stabilitetit, çfarëdo qoftë ai!
OOOOO XHEMAAAT! Ka një frazë serbe, që thotë “Jebo te Shinter”! Çfarë mund të të shpjegoj! Po ta kishit kuptuar deri tani këtë që po ju shpjegoj, do të kishit dalë njëqind herë në rrugë dhe do të kishit shkatërruar gjithçka që keni përpara! As nuk ke patur dhe as nuk do të kesh “bole” ndonjëherë! Ti vetëm ke vezë të bilbilit! SIKTER NË SHTËPI dhe shiko seriale turke se në atë derexhe je. Maqedonia në tërësi është bërë një film turk! Fundi është vetëm në duart e Zotit. Kështu thotë horoskopi.
(Autori është kolumnist i rregullt i gazetës KOHA)