Delvina KËRLUKU
Besa Arifi u lind më 1981 në Tetovë. Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në vendlindje. Studimet në Fakultetin Juridik “Justinijani i Parë” pranë Universitetit “Kirili dhe Metodi”, në Shkup. Ka marrë çmimin ‘Justinijani i Artë’ për suksesin më të lartë të treguar në studime. Studimet për magjistraturë i kreu në vitin 2006 dhe më pas regjistroi edhe doktoraturën, të cilën e mbaroi në vitin 2010. Nga viti 2004 punon në Fakultetin Juridik të Universitetit të Evropës Jug-Lindore, ku në vitin 2016 ka marrë titullin profesore e asociuar. Si studiuese e drejtësisë, është prezantuar në shumë konferenca shkencore, si brenda dhe jashtë vendi. Ajo njihet si analiste e çështjeve juridike, ku edhe paraqitet me opinionet e saj, media. Është e martuar dhe ka dy fëmijë.
KOHA: E nderuar znj. Arifi, jeni mjaft aktive dhe prezent në media në vendin tonë, duke folur mbi (pa)drejtësinë në Maqedoni. Si lindi dëshira juaj për t’ju përkushtuar drejtësisë?
ARIFI: Unë në fakt vij nga një familje mësimdhënësish. Mirëpo, dëshira për të vendosur drejtësi dhe për t’u angazhuar për të mirën e përgjithshme, ka qenë gjithmonë pjesë e edukimit tim dhe të motrave të mia. Babai im është profesor i pensionuar i gjuhës dhe letërsisë shqipe, ndërsa nëna është mësuese e pensionuar e shkollës fillore. Ajo po ashtu ka qenë mësuesja ime e pare, tek e cila kam mësuar në katër vitet e klasave të ulëta në Shkollën Fillore “Liria”, në Tetovë. Mbaj mend që gjatë gjithë fëmijërisë dhe rinisë lexoja shumë libra nga autorë të ndryshëm. Sepse letërsia botërore më ka pëlqyer gjithmonë dhe ka mbetur edhe sot pjesë e karakterit dhe e punës sime. Babai gjithnjë më pyeste pastaj se çfarë kam kuptuar nga ato libra dhe cilët personazhe pozitivë, negativë, dhe naivë i kam dalluar. Kuptohet, gjithnjë ka lënë të kuptohet se duhet të identifikohemi me personazhet pozitivë dhe të bëjmë gjithçka që mundemi për t’u sjellë drejtë me të gjithë. Po ashtu priste që të nxjerr mësim nga gabimet e personazheve në libra dhe të mësoj nga eksperienca e tyre. Me drejtësinë u takova në vitin e tretë të shkollës së mesme. Më ra në dorë Deklarata Universale mbi të Drejtat e Njeriut, dhe fillova të mësoj më shumë për këto të drejta dhe mënyrën e mbrojtjes së tyre. Atëherë vendosa të studioj drejtësinë, edhe pse të gjithë prisnin që edhe unë do të studioj letërsinë, e cila më shkonte natyrshëm dhe të cilën e njihja mirë. Mbaj mend që kur i tregova babait, ai më tha që kam bërë zgjedhjen e duhur, sepse edhe njëri nga shkrimtarët më të njohur botërorë, Balzaku – të cilin ai e lexonte dhe e citonte me shumë përkushtim, përpara se të bëhej shkrimtar, ka qenë jurist, dhe prandaj edhe veprat e tij janë aq të mahnitshme dhe aq bukur e përshkruajnë shoqërinë njerëzore.
KOHA: Fëmijëria është mosha më e bukur, në të cilën secili nga ne ka gjurmët e veta rreth saj. Cila është fëmijëria juaj?
ARIFI: Unë kam pasur fatin të kem fëmijëri të mrekullueshme. Ka qenë e mbushur me shumë kohë të lirë, përkushtim maksimal nga prindërit, dhe mbi të gjitha, me shumë siguri. E mbaj mend kohën kur luanim në lagje gjithë ditën gjatë verës, deri sa binte mbrëmja. Nuk kishte telefona celularë, prindërit tanë nuk na rrinin orë e çast mbi kokë, nuk kishte televizione kablovike me programe 24 orëshe për fëmijë. Ishte një film vizatimor që luante në 7:15 në darkë, dhe shumë rrallë ndonjë film vizatimor i metrazhit të gjatë si për shembull Peter Pan-i i Disney-t. Pjesa tjetër e kohës ishte lojë dhe lexim. Gjërat e vogla sillnin kënaqësi të madhe, dhe nuk duhej shumë që të ishim të lumtur. Duke u rritur në moshë rritej edhe lista e librave që duhej të lexohet gjatë verës. Viti shkollor po ashtu ishte i këndshëm, sepse planprogrami mësimor ishte i arritshëm për çdo fëmijë dhe krijoje ndjesinë e bukur se vërtet ke arritur të mësosh diçka më shumë në fund të vitit. Ato ditë ishin të mbushura po ashtu me ushtrimet e shkollës së ulët të muzikës të cilën e kemi ndjekur për 7 vite edhe unë edhe motrat e mia para meje.
KOHA: Vendlindja është e shtrenjtë. Vendi ku u lindëm e u rritëm, ku morëm mësimet e fëmijërisë, ku jetuam gëzimet dhe hidhërimet tona. Si e kujtoni Tetovën në rininë tuaj?
ARIFI: Tetova ka qenë edhe atëherë një vend i vogël, i këndshëm për të jetuar. Ka pasur shumë më tepër qetësi dhe pastërti. Nuk mund të thuhet se ka pasur shumë mundësi të mëdha për të bërë gjëra interesante dhe jo të zakonshme. Por, ka qenë një vend i sigurt dhe i këndshëm për të jetuar, ku i kam ndarë momentet më të bukura me familjen dhe shoqërinë time. E mbaj mend ditën kur kam zënë shoqen e parë në lagje dhe të gjitha gjërat e vogla që i kemi bërë bashkë. Ka qenë kohë e bukur për ta kaluar fëmijërinë, dhe për të krijuar kontakte të vërteta shoqërore dhe jo vetëm kontakte virtuale si që i kemi tani.
KOHA: Jeni në një moshë relativisht të re. Ndërsa, keni titullin doktor i shkencave juridiko – penale. Keni studiuar në Maqedoni, është ky vend në nivel të lartë të arsimit? Cili është rrugëtimi juaj i shkollimit?
ARIFI: Studimet i kam kryer ne Fakultetin Juridik “Justinijani i Parë” në Universitetin “Kirili dhe Metodi” në Shkup. Kur vendosa të studioj drejtësinë, kisha vendosur edhe diçka tjetër, që do të vazhdoj të jetoj dhe të punoj në këtë vend dhe nuk do të shpërngulem. Kisha më tepër mundësi për të vazhduar studimet jashtë, por në atë kohë kjo nuk ishte një gjë e thjeshtë. Prandaj, vendosa të qëndroj në vendin tim dhe të mundohem aty të jap kontributin që pritet prej meje në shoqëri. Mund të them që shpesh kam pasur dilema, a ka qenë kjo zgjidhja e duhur, por tani, që jam edhe vet prind, e di sa të rëndësishme janë lidhjet me njerëzit më të afërt të familjes dhe do të kisha dashur që një ditë edhe fëmijët e mi të jetojnë në afërsi. Nga ana tjetër, njeriu që ka vendosur të studiojë drejtësinë duhet ta bëjë këtë në vendin ku ka planifikuar të jetojë, sepse ligjet ndryshojnë dhe adaptimi është i vështirë nëse nuk njihet legjislacioni vendas. Kështu, i caktova sfidë vetvetes që të bëj diçka që mendohej vështirë e arritshme në kohën time, të diplomoj në kohë dhe me sukses të shkëlqyer në një universitet që ishte këtu, por që tingëllonte i huaj nga eksperiencat e ndryshme që dëgjoja. Dhe arrita t’i mbaroj para kohe studimet dhe të marr çmimin Justinijani i Artë për suksesin më të lartë të treguar në gjeneratën time. Shpejt pas diplomimit u punësova si asistente e re në Universitetin e Evropës Jug-Lindore, ku kisha vendosur të jap kontributin tim, edhe pse profesorët e fakultetit ku studioja dëshironin që të mbes atje për të njëjtën arsye. Njëherit vazhdova edhe studimet për magjistraturë, të cilat i mbarova në vitin 2006 dhe më pas regjistrova edhe doktoraturën të cilën e mbarova në vitin 2010. Nga viti 2004 punoj ne Fakultetin Juridik të Universitetit të Evropës Jug-Lindore, ku në vitin 2016 mora titullin profesore e asociuar.
KOHA: Si studiuese e drejtësisë jeni prezantuar në shumë konferenca shkencore, si brenda dhe jashtë vendi. Ndër temat që keni zhvilluar është Marrëveshja Kornizë e Ohrit. Cili është thelbi i rëndësisë së saj për të drejtat e njeriut në Maqedoni?
ARIFI: Marrëveshja e Ohrit ka rëndësi të veçantë për të drejtat e njeriut në Maqedoni. Amendamentet kushtetuese që u votuan në bazë të kësaj Marrëveshje esencialisht e ndryshuan mënyrën e rregullimit të të drejtave të njeriut në këtë vend, në veçanti sa i përket të drejtave kolektive të etniteteve që nuk janë shumicë, e në veçanti të shqiptarëve si etniteti më i madh jo-shumicë në këtë vend. Qëllimi kryesor i këtyre ndryshimeve ishte përfaqësimi i drejtë dhe adekuat i të gjitha etnive në organet shtetërore, rregullimi i përdorimit të gjuhës amtare të etnive në këtë shtet, si dhe përdorimi i simboleve por edhe mbrojtja e identiteti kulturor dhe etnik të këtyre komuniteteve. Marrëveshja e Ohrit i dha fund formal praktikës së mbivotimit të etnive jo-shumicë në organet shtetërore, në veçanti kur diskutohet dhe vendoset për të drejtat që i tangojnë. Kjo Marrëveshje dha mundësinë për të mos lejuar politikat e ndryshme hegjemoniste të realizohen, duke u siguruar veçanërisht shqiptarëve mekanizëm të qartë me të cilin ata mund të shprehin mospajtimin e tyre me politikat e tilla në Maqedoni. Problemet që lidhen me këtë Marrëveshje kanë të bëjnë kryesisht me lëshimet në zbatimin e saj, shndërrimin e shpeshtë të saj vetëm në mekanizëm të punësimit formal në institucionet shtetërore pa siguruar edhe punë të vërtetë e të mirëfilltë gjatë sistematizimit. Po ashtu problem tjetër është që partitë politike shqiptare në pushtet shpesh herë nuk i kanë përdorur të gjitha mekanizmat mbrojtës nga mbivotimi që kjo Marrëveshje i siguron, duke i bërë kështu më tepër shërbim koalicionit qeverisës në dëm të qytetarëve, për të cilët në fakt kjo Marrëveshje është nënshkruar.
KOHA: Drejtësia është forca e mbretërve, morali është forca e gruas, vendosmëria është forca e burrit, loti është forca e fëmijës. Ku e gjeni forcën për të folur për drejtësinë, duke e ditur se jetojmë në një botë keqbërëse?
ARIFI: Së pari, nuk pajtohem me këto gjeneralizime që i shprehni, sepse mendoj që drejtësia është forcë e mbretërve po aq sa është forcë edhe e qytetarëve kur dinë ta kërkojnë të njëjtën. Morali nuk është forcë vetëm e gruas, por edhe e burrit, sepse në të kundërt, jeta në një botë ku gjysma e popullsisë do të konsiderohej apriori e pamoralshme nuk do të kishte kuptim. Ndërsa sa i përket vendosmërisë, unë njoh gra të vendosura po aq sa njoh edhe burra të vendosur – në mos më shumë. Dhe fare në fund, po që se lejojmë që loti të jetë gjithmonë forca e fëmijëve, atëherë vaj halli për prindërit që duhet t’i plotësojnë të gjitha dëshirat e pakuptimta nga frika e këtij loti. Sa i përket forcës për të folur për drejtësinë, ky është profesioni im. Unë para së gjithash jam profesoreshë universitare, mësimdhënëse, e cila duhet t’i bëjë studentët të besojnë se drejtësia mund të realizohet dhe të luftojnë për ta realizuar atë. Është fakt që jetojmë në botë të padrejtë, ajo gjithmonë ka qenë e tillë dhe gjithmonë do të jetë. Mund të mos jemi në gjendje të ndryshojmë këtë fakt, por mund të bëjmë gjëra të vogla që cilat kane vlerë të madhe. Një avokat që do të angazhohet me tërë kapacitetin e tij që të mbrojë të drejtën e klientit të vet ka ndikim direkt te jeta e këtij njeriu. Një gjykatëse që do të sjellë vendim të drejtë në një çështje e ka kryer misionin e saj lidhur me jetën e një njeriu, e cila është varur pikërisht nga ky vendim. Një prokuror që e kryen ndërgjegjshëm punën e tij dhe ndjek deri në fund kryerësin e krimit, nuk kontribuon vetëm në dënimin e një krimineli, por në mënyrë direkte kontribuon në mbrojtjen e tërë shoqërisë nga dëmi që ai kriminel mund ta kryejë në të ardhmen. Kur drejtësia funksionon, këto gjëra ndodhin, dhe qytetarët i shohin, dhe ndjehen të sigurt, ndjejnë që institucionet i mbrojnë ata dhe të drejtat e tyre. Në të kundërt, i tërë sistemi i kësaj mbrojtjeje shkatërrohet dhe ai që vuan më së shumti është qytetari, të cilit i pamundësohet jeta e rregullt dhe e qytetëruar. Bota është e këtillë për shkak se njerëzit shumë pak angazhohen për mbrojtjen e të drejtave të njëri tjetrit. Kur u bie në kokë padrejtësia, atëherë kujtohen sa e padrejtë është bota. Por, kjo gjë mund të ndryshojë po qe se secili prej nesh e bën punën e tij në mënyrë të ndërgjegjshme. Keqbërës gjithmonë do të ketë, por vendi i tyre është në burg, dhe jo aty ku mund të vazhdojnë me keqbërjen pa u penguar nga askush.
KOHA: Themi se drejtësia pa fuqi është e dobët, fuqia pa drejtësi është despotike. A duhet drejtësia të jetë e fortë dhe forca të jetë e drejtë. Pra, Ju si mendoni?
ARIFI: Në një shoqëri të civilizuar dhe demokratike, drejtësia nuk është aspak e dobët. Drejtësia është pushtet, këtu të mos kemi dilema. Kush thotë që drejtësia është e dobët, dëshiron vetëm t’i ikë përgjegjësisë për realizimin e së njëjtës. Pushteti, që në kohën e Monteskiesë, ndahet në tri lloje: pushteti legjislativ, pushteti ekzekutiv dhe pushteti gjyqësor. Pra, drejtësia është pushtet, po aq sa është pushtet ekzekutivi ose legjislativi. Për më tepër, në një shoqëri ku ndarja e pushtetit funksionon dhe ligji zbatohet, pushteti gjyqësor është shumë më i rëndësishëm dhe më i fuqishëm se dy pushtetet tjera, sepse paraqitet si kontrollor i tyre. Në shoqëritë demokratike ekziston sistemi i kontrollit dhe balancës, ku të tri pushtetet kanë mekanizma kontrolli me të cilat e mbikëqyrin njëra tjetrën dhe mbajnë balancën e duhur në shoqëri. Kjo mundëson që drejtësia të jetë e fortë, ndërsa forca, që kryesisht identifikohet me ekzekutivin, të jetë e drejtë, sepse domosdoshmërisht duhet të punojë sipas Kushtetutës dhe ligjeve, ndërsa po qe se ka lëshime në këtë drejtim, nuk mund t’i ikë kontrollit të pushtetit gjyqësor. Prandaj, ata që punojnë në gjyqësi, duhet të jenë shumë të vetëdijshëm për rolin e rëndësishëm dhe fuqinë që e kanë në këtë proces të kontrollit dhe balancës, dhe duhet të tregojnë integritet të lartë, pavarësi dhe autonomi gjatë sjelljes së vendimeve, sepse prej tyre varet direk sa e fuqishme do të tregohet drejtësia dhe sa do të funksionojë demokracia dhe sundimi i ligjit.
KOHA: Në qoftë se në kulmin e qytetërimit ka njerëz qe bien e vdesin nga uria, fajtore nuk është koprracia e natyrës, por padrejtësia njerëzore?
ARIFI: Përsëri them, ne nuk angazhohemi sa duhet për t’u dhënë fund padrejtësive që i shohim të bëhen. Fajin kryesor e kanë institucionet që nuk i realizojnë funksionet e tyre dhe lejojnë që varfëria të rritet dhe dallimi mes shtresave shoqërore të bëhet i marramendshëm. Por, megjithatë, mungon edhe angazhimi i mirëfilltë qytetar. Si ndodh që kur ka ndonjë aksion humanitar të mblidhen aq shumë mjete për një kohë të shkurtër? Përse një gjë e tillë të jetë vetëm veprim ad hok, periodik dhe i paorganizuar? Ka mundësi të ndryshme për organizim qytetar në baza vullnetare në mënyrë që të solidarizohemi dhe të ndihmojmë njëri-tjetrin për gjëra të cilat janë të arritshme për grupe të tilla qytetare. Për gjërat më të mëdha, kur institucionet nuk e kryejnë punën e tyre, duhet të ushtrohet presion serioz mbi to. Pa presionin e qytetarëve institucionet shpesh shndërrohen në shurdhmemecë ,të cilët janë me vjet-drite larg nga nevojat e qytetarëve që i kanë votuar. Por, një gjë duhet të dihet, asnjë gjë e mirë në këtë botë nuk bëhet pa angazhimin dhe presionin e duhur, dhe ne mund të ankohemi gjithë ditën për këtë, por në fund të ditës kjo do të mbesë vetëm ankesë dhe asnjë punë nuk do të jetë kryer. Në qoftë se vërtet dëshirojmë çfarëdo lloj ndryshimi, duhet zëshëm, fuqishëm dhe me ngulm të kërkohet një gjë e tillë dhe të mos ndalohet derisa e njëjta të realizohet.
KOHA: Ndonjëherë ligjet sillen për interesa të ndryshme që jo domosdoshmërisht janë interesat e qytetarëve. Kjo ka ndodhur në Maqedoni. Përse kjo gjendje te ne?
ARIFI: Kjo në Maqedoni jo vetëm që ka ndodhur, por është bërë praktikë. Ka më tepër arsye për këtë. Së pari, kemi pasur të bëjmë me pushtet autokratik, i cili ka punuar vetëm për qëllimet e ngushta të majës së partisë dhe jo për interesat e qytetarëve. Së dyti, kjo gjë është toleruar me vite të tëra nga ne si qytetarë, që të bindur i kemi respektuar të gjitha urdhrat e pushtetit pa ngritur kokë, pa kundërshtuar, edhe kur ka pasur dëshmi se këto urdhra janë në kundërshtim të plotë me interesin qytetar. Së treti, miqtë tanë ndërkombëtar, të cilët na përkrahin në proceset euro-integruese, për një kohë të gjatë e kanë toleruar këtë mënyrë të pandërgjegjshme të qeverisjes për hir të ruajtjes së sigurisë rajonale dhe evitimit të trazirave eventuale. Siguria fragjile asnjëherë nuk mund ta zëvendësojë pafundësisht nevojën për sundim të së drejtës, dhe në vitet e kaluara të gjithë u bindëm se kjo është kështu. Kur qytetarët dolën të kundërshtojnë pushtetin me kërkesa legjitime që lidheshin me sundimin e ligjit, situata filloi të ndryshojë. Kjo gjë e ndryshoi edhe kursin dhe retorikën ndërkombëtare ndaj qeverisjes së dikurshme, kjo gjë përfundimisht e ndryshoi edhe qeverinë. Tani mbetet që ky presion qytetar që u krijua të çoje vendin përpara edhe gjatë qeverisjes së ardhshme, sepse çdo qeveri ka nevojë për qytetarët si korrektiv, sepse pushteti u bie në kokë shumë shpejt, dhe mund të harrojnë pse kanë ardhur në atë pozitë fillimisht dhe për çfarë idesh për ndryshime janë angazhuar.
KOHA: Fryma e drejtësisë dhe fryma e së vërtetës, a janë një e pandarë?
ARIFI: Drejtësia është ngushtë e lidhur me të vërtetën, dhe e vërteta është baza e drejtësisë. Por, e vërteta është lidhur me argumentet që duhen prezantuar dhe me dëshmitë që tregojnë se ajo vërtet ka ndodhur. Kështu, në një proces gjyqësor penal, qëllimi kryesor është të kuptohet se a është kryer vepër penale, kush e ka kryer dhe si duhet të dënohet. Në një proces të tillë para gjykatës paraqiten fakte dhe argumente lidhur me dëshmimin e të vërtetës që ka ndodhur. Kështu, gjykata duhet të jetë tërësisht e bindur (më shumë se 99%) se personi në fjalë e ka kryer krimin në mënyrë që ta dënojë të njëjtin. Përndryshe, standardi i të provuarit nuk do të konsiderohet i realizuar. Ndonjëherë ndodh që e vërteta e tërë të mos zbardhet, por ky duhet të jetë përjashtim dhe jo rregull. Një sistem që nuk arrin të zbulojë të vërtetën dhe të japë verdiktin e merituar lidhur me atë, është larg të qenit sistem i organizuar dhe efikas i drejtësisë.
KOHA: E drejta angleze ka konceptin “equity” si burim të së drejtës, ku gjyqtarët kur gjykojnë një çështje, nuk bazohen vetëm në atë që është e shkruar në ligj, por bazohen edhe në praktikën gjyqësore, por edhe në ndjenjën dhe përshtypjen e drejtësisë, një drejtësi e dukshme. Te ne kjo kurrë nuk ndodh?
ARIFI: Në sistemin anglo-sakson, koncepti i drejtësisë që ata e quajnë “equity” është burim i së drejtës. Kjo do të thotë që gjyqtari gjatë sjelljes së vendimit duhet të jetë i bindur për ngjarjen dhe po ashtu duhet të jetë i bindur se ky është vendimi më i drejtë i mundshëm. Kjo lidhet me të drejtën e tij të bindjes së lirë gjatë vlerësimit të provave. Në sistemin kontinental të së drejtës, ku përkasim edhe ne, burime të së drejtës janë vetëm rregullat e shkruara, jo edhe precedentet gjyqësore, jo edhe drejtësia si burim i veçantë. Megjithatë, edhe e drejta kontinentale e njeh parimin e kërkimit të së vërtetës, si dhe parimin e vendosjes në bazë të bindjes së lirë të gjyqtarit gjatë vlerësimit të provave. Fatkeqësisht, ky parim është dëmtuar shumë me Ligjin për caktimin e llojit dhe matjes së dënimit, i cili gjyqtarët i shndërroi në makina që duhet të llogarisin pikët negative dhe pozitive të të akuzuarit dhe sipas kësaj të caktojnë dënimin. Kjo sjell deri te situata kur gjyqtarët janë të detyruar të japin dënime që edhe vetë i çmojnë si joadekuate dhe të padrejta, gjë që shkon në kundërshtim të plotë me parimin e vlerësimit të provave sipas bindjes së lirë të gjyqtarit.
KOHA: Cila është përgjegjësia penale në shtetin tonë?
ARIFI: Për momentin, joeksistente për disa dhe tërësisht e padrejtë për të tjerët. Përgjegjësia penale nënkupton që secili duhet të përgjigjet individualisht dhe në mënyrë subjektive për veprat penale që i ka kryer. Përgjegjësia penale është e njëjtë për të gjithë dhe askush nuk mund të ikë prej saj. Në qoftë se dikush përgjigjet para ligjit e dikush jo, krijohet arbitraritet gjyqësor dhe padrejtësi tek qytetarët të cilët diskriminohen në bazë të statusit, pozitës, etnisë, gjinisë së tyre, ose ndonjë karakteristike tjetër dhe në këtë mënyrë ndjejnë pasiguri juridike, sepse ligji nuk vlen njësoj për të gjithë. Ne jemi mësuar të shikojmë raste kur pleq që shesin zarzavate në rrugë dënohen penalisht me gjoba të larta të cilët nuk arrijnë t’i paguajnë, ndërsa nga ana tjetër, politikanë dhe funksionarë shtetërorë që kanë keqpërdorur shuma marramendëse parash lihen të lirë dhe u jepet imunitet dhe paprekshmëri penale nga prokuroria dhe gjykatat. Një gjë e tillë, kur ndodh kështu haptazi si në Maqedoni, do të thotë përqeshje cinike e drejtësisë, tallje para fytyrës së saj, arrogancë e cila mundësohet vetëm kur institucionet shtetërore i shërbejnë partisë në pushtet dhe jo drejtësisë dhe qytetarit. Kjo është gjendja momentale. Sa do të ndryshojë varet nga qeveria e re, nga vetë institucionet, nga ne si qytetarë dhe pragu jonë i tolerancës ndaj korrupsionit dhe kriminalitetit si dhe nga miqtë tanë ndërkombëtare dhe përkrahja e tyre.
KOHA: Jeni bashkëshorte, nënë, profesoreshë dhe një grua që flet për drejtësinë, në media. Të gjitha këto kërkojnë përkushtim, sa kohë i ndani, secilës, veçmas familjes?
ARIFI: Familja është padyshim gjëja më e çmuar për njeriun. Unë kam fatin të kem një familje të mrekullueshme dhe shumë përkrahëse. Bashkëshorti im, Burimi, është i diplomuar në shkencat kompjuterike, punon po ashtu në UEJL, ku edhe jemi takuar në fillim, dhe është po aq i përkushtuar në punën e tij sa edhe unë. Kemi dy fëmijë, Lorikun, i cili është 5 vjeç e gjysmë dhe sivjet fillon klasën e parë dhe Enkelin që është 4 vjeç. Fatkeqësisht nuk kam aq shumë kohë sa do kisha dashur të kaloj me ata, edhe pse mundohem që të krijoj kohë krahas obligimeve sepse e di që fëmijëria e tyre do të zgjasë shkurt, prandaj dua që sa më shumë ta shijojmë këtë fazë, por edhe të mundohem të jem një shembull i mirë për ata. Pa përkrahjen e familjes asgjë nga këto që bëj nuk do të ishte e mundur, ose do të ishte tejet e vështirë. Dhe në këtë aspekt, unë jam shumë falënderuese për gjithë ndihmën dhe përkushtimin që e kam nga vjehrra ime, e cila kujdeset jo vetëm për fëmijët, por për të gjithë ne, dhe të cilën Loriku dhe Enkeli e duan shumë. Me ndihmën e saj, edhe unë, edhe bashkëshorti arrijmë ta vendosim balancën mes jetës familjare dhe karrierës. Po ashtu, këtu është edhe gjyshja tjetër e fëmijëve dhe nëna ime, e cila do të ketë veçanërisht rol të rëndësishëm tani që Loriku fillon shkollën, ndërsa ajo është mësuese e pensionuar. E dini si thonë? Pas çdo gruaje të suksesshme qëndrojnë dy gjyshe që i ruajnë dhe i edukojnë fëmijët gjersa të rriten.
© Gazeta KOHA. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara.