Ismail ARSLLANI
Dhoma e pritjes ishte errësuar nga shtëllungat e tymit të duhanit. Nuk ndihmonte as dritarja e hapur, që të futej pak ajër bjeshke nga pjesa e epërme e qytetit. Dy miq, në dhomën e rregulluar allafrënga, kishin një siklet jo të zakonshëm. Por, vetëm njëri prej tyre po e zbuste këtë tensionim, me duhan. Aq shpesh ndizte, saqë ngufatej fryma. Duhanxhiu kishte dredhur nja dyzet e ca cigare me duhan has nga Derveni dhe i kishte vendosur në tabakon që e kishte dhuratë nga një bashkëvendës që punonte në Itali. Në kapak të saj shkruante “Tabacco”. Tabakon e mbante përherë të hapur, për t’i marrë cigaret një nga një nga kapaku i saj, ku i kishte radhitur nja dhjetë sosh, të mbërthyer me një llastik, që s’lejonte të shkapërderdheshin. Nxirrte cigaret, si gozhdë, një nga një, duke i ndezur me një “çakmak” të vjetër, që mezi shkrepej. Miku mysafir, që s’e kishte futur cigaren kurrë në gojë gjatë gjithë jetës, mezi duronte këtë helmim të dhunshëm me tym.
– Të dalim pak në verandë, mik, është ajri i pastër!-s’duroi dot pa shkrep këtë fjalë miku mysafir.
– Bën ftohtë! – i ktheu nikoqiri duhanxhi.
Ishte ditë qershori, prag vere, por mbretëronte një e ftohtë e pazakontë, që të hynte në palcë. Megjithatë, nikoqiri lëshoi pe dhe burrat e miqësuar prej dy vjetësh vendosën të dalin nga dhoma.
– Nuse, na sjellë nga një batanije që të mbështillemi, mos të sëmuremi mes vere! -bërtiti nikoqiri.
Nusja solli dy batanije të buta, me të cilat u mbështollën dy miqtë, të ulur në do karrige që luhateshin, në verandë. Nata kishte hyrë thellë në parzmën e vet, ndërsa hëna dukej lartë në thellësi të qiellit të pafund, përplot yje. Një mot i çuditshëm. Hëna, që ishte në fazën e tretjes, herë futej dhe herë dilte nga do mjegulla të holla. Ishin ditë para ramazanit. Në ditën që hëna do të hollohej tërësisht dhe do të dilte e reja si drapër, do të fillonte muaji i agjërimit. Për ta pritur këtë muaj të bekuar në shtëpi të vet, vinte nga Iraku i biri i nikoqirit, i cili kishte shkuar dy vjet më parë, me punë të përkohshme – në këtë vend përplot konfliktesh, shpesh me luftime dhe shpërthime bombash – në saje të një kompanie me renome në qytetin e lindjes, që kishte fituar tenderin për do punë riparuese dyvjeçare në kampin amerikan, në Tirkit.
Nikoqiri i shtëpisë, i cili vazhdonte ta ndotë ajrin edhe në verandë, me cigaret e njëpasnjëshme, që i mbante lehtë-lehtë në dy gishtat e zverdhur nga nikotina, lëshonte shtëllungat e tymit nga goja dhe çdo herë lëshonte nga një ofshamë. Kishte një dert të madh. I biri ishte nisur për në vendlindje, por nuk e dinte me tamam se kur do të mbërrinte në shtëpi. Duhej të bënte një rrugë prej disa mijë kilometrash, me aeroplan. Prej Dubai, do të shkonte në Stamboll dhe, prej aty, do ta vazhdonte rrugën, me autobus, për në vendlindje.
Nata, e qetë dhe e mërzitshme, ishte tepër e gjatë, ndoshta do t’i zinte miqtë mëngjesi në verandë. Nikoqiri s’mund ta përballonte vetë këtë pritje të pafund, ndaj dhe e mbante pak me zor mikun, vajzën e të cilit e kishte marrë nuse për djalin. Nusja, ishte një femër e bukur, ashtu siç e kishte edhe emrin – Bukurie, por ishte paksa e ngathët në punë, ndonëse për edukatë s’e kalonte kush. Këtë e çmonte shumë vjehrri, i cili kishte mbetur shumë herët pa grua, me katër fëmijë, pas një aksidenti mjekësor shumë vite më parë, me helmim gjaku, që kishte marrë gruaja pas abortimit spontan dhe ishte shtruar me vonesë në klinikën e kryeqendrës. Për gjithë këto vite, burri nuk ishte martuar. I kishte rritur fëmijët si dinte e sa mundej, ishte bërë edhe babë, edhe nënë. Nikoqiri i shtëpisë ishte shumë hokatar. Në çaste mërzie a shqetësimi, kjo dhunti i ndihmonte shumë për t’i përballuar vështirësitë.
– Hajde miku, më trego, e mban ende hidhërimin ndaj meje?-i tha nikoqiri.
Mysafiri, i gjetur bosh, nuk mund ta kapte fijen e muhabetit.
– S’po të kuptoj, çfarë hidhërimi, ne kemi muhabet si askush tjetër, s’e di ku rreh ti me fjalë!? -mbeti i habitur mysafiri.
– E kam fjalën për rastin në Paris, kur erdha të të vras,- vazhdoi që ta hutojë edhe më shumë me këto fjalë.
– Për çfarë vrasjeje po flet, lum miku…! – shprehu edhe më shumë habinë mysafiri.
– E di, e di shumë mirë, kur udhëtova me tren, atëherë s’kishte as autobusë e as aeroplanë. U vendosa në hotel, e të kam përcjellë në hap dhe në momentin e duhur, para hotelit, duke dalë, të kam shkrepur disa plumba mbi trupin tënd dhe të kam lënë të shtrirë me gjak në trotuar…!
– Aha, tash po e kuptoj se ku po rreh ti me fjalë, -kapi fijen e kësaj shpotie mysafiri, – ti mendon të lidhësh historinë kombëtare, me emrat tonë, apo?!
Nikoqiri lëshoi kokën mes dy pëllëmbësh, bërrylat i ngjiti mbi dy gjunjë dhe sytë i gozhdoi thellë në errësirë, kujtoi kohën komuniste, kur në mënyrë të fshehur e me ngashërim shikonte para 3-4 dekadash kasetën e videos nga filmi mbi Avni Rustemin dhe vrasjen e Esat pashë Toptanit, të cilën e kishte sjellë një kushëri nga Shqipëria…
“Paris, 13 qershor i vitit 1920 … Para hotelit “Kontinental”, në rrugën “Kastilone”, një djalosh nxjerr revolverin që mbante nën xhaketë dhe me dy të shtëna rrëzon përtokë atë që ndodhej përballë tij. Orvatet të qëllojë përsëri, por revolveri nuk i shkrep. Atëherë e flak atë mbi viktimën e qëndron pa lëvizur pranë tij. Kalimtarët mbeten të llahtarisur, duke u përpjekur t’ia mbathin a të fshihen pas kolonave të hyrjes së hotelit. Por disa syresh, kur shohin djaloshin të çarmatosur, i sulen dhe e qëllojnë si të munden, duke bërtitur: ”Kriminel, vrasës…!”
”Nuk jam kriminel, jam student shqiptar. E vrava atë, sepse lexova në ballin e tij mizoritë që ai ka kryer në Shqipëri…!”
Pasi u kthjell nga kjo zhgjëndërr me një të dridhur të lehtë trupi e me mornica nëpër krah, u mbështet gjerë e gjatë mbi jastëk dhe i dha të qeshurës pa frenim:
– Ha, ha, ha…! -qeshi me gërhimë e me një ton të thellë baritoni, nikoqiri i shtëpisë, i cili kishte një zë karakteristik, nga obstruksionet e sekrecioneve që shkaktonte duhani në fytin e tij. -E kuptove, pra?
Këta dy miq, kushedi me çfarë rastësie, emrat i kishin të ngjashëm me dy protagonistët e një ngjarjeje historike, që kishte ndodhur mes shqiptarësh, në të njëzetat e shekullit të kaluar. Njëri, nikoqiri, krejt me koincidencë, e kishte emrin Avni (Rrustemi), ndërsa babai i nuses, mysafiri, quhej Esat (Toptani). Me të dëgjuar këto të qeshura në verandë, nusja Bukurie doli nga dhoma, e hutuar, duke pyetur se ç’kishte ndodhur.
– Si duket keni muhabet të ëmbël, babë! -tha nusja Bukuria.
Të dy miqtë mbetën me kokë të kthyer nga nusja dhe nuk dinin si të reagonin, sepse ajo edhe babën e vet, edhe vjehrrin, që të dy i thërriste “babë”, dhe ata u gjetën pa fjalë, duke mos ditur se kujt i drejtohet ajo kështu e harlisur.